Lai Vax

Phuk Lai Gau

Glawg 3

Lai Vax caw tix mawh Vax, Pa tat been yeen taix.

Phan Vax hoit ah caw, Paw vi lai raw.

Phan sang chix lai Vax, Caw tix chawk Sara Vax.

Paw lai lheu lox cub pwi hun, Paw lai cu lox cub pwi tux.

Cub Pa Yuh Phuk Lai Vax

Cao yuh, = Num Ting Cub Pa Yuh Phuk Lai Vax.

Cao sawk mau khri, = Cub Yuh Bwan Ka son Vax. (WWS)

Hoit,       = 1996-06-18.

Yang lih bawk -1,       1000 phuk.

Lox Jah

Kawn Vax mawh ceu kawn pwi haktiex nyiex yaong tax guah yiex luan pa hoit rheeng pang lang kwe, pa mi pa laoh, pa vieh, pa va piang haktiex tix ceu heue.

Mawh ceu kawn pwi laoh ka kaing, daing ka lox, riex riang brax kua ka kaing ka jhaw, khaw lox tawm, mhawm lox krai, mawh ceu kawn pwi hun ka grhaoh haoh ka ngeei, kwe rhawm ka puing pieh klieh lin heue.

Tom yam kaw tiex tix loi, yam kaw mawie tix bawk, yam kaw raix tix pang, yam kaw rang tix peem, tom yam kaoh ex khaing daux Singien Rang Sigang Lih didix, tax guah yiex lih kawn Vax hoit dawk kwe ka piang haktiex hoit mawh kaing reng kaing mheen num heue. Jah tom yam an hwet tom in singaix, kawn Vax pa haoh pa hun, pa ton pa lheu, ot ka daux yuh kaing yuh jhaw, viex rhawm lhak rhawm lhiao, tang hoit yuh lik lai mhai ce cuyi pingnya cie tix kwe heue. Kieh kawn pwi ceu cie tix kaux rong cong nyiex, nyawm puing nyawm pieh, nyawm klieh nyawm tin, kieh ex kawn pwi mawh lox lix gum cum tix mu, tuk taix dai caong paox tix, ih rhawm rhi khri mau paox tix khawm ot daux kaing daux jhaw heue. Lik lai mhai ce , cuyi pingnya pa hoit yuh ex kawn Vax daing haoh daing nie, kin mhawm kin nguah, hoit mawh ploi singi, khri luklak ka daux lik lai mhai ce can kawn pwi ku ceu heue.

Lik lai mhai ce mawh blawng een tax, rhax sum keeing ex kawn Vax, awm been lao, jhawm kap, lox ngeei, lox sidiex lox gau, lox prie ex mai pon to tiak to tu, ang joeng mawh in khaing, kawn haoh ceu, hun grawng, ang uik simin jieh simi ceu, can lik lai mhai ce kawn Vax inkix, tang kwe dee mhawm, tang kwe dee ting ceu ao min awm paox tix heue. Tang chix tix mawh lik lai mhai ce tang lox siyox ceu khaing paox tix, toh lawk khri, singi lawk shieang daux lik lai mhai ce yuh kawn pwi ka piang ca haktiex heue.

Viang maw nan, glang ka sivoe in dix, mawh jao ot ex daux been prim, been faik [sic], been saik been song, ex kawn Vax yaox krax gut kaing aing ngai, ex tom ang kwe lik kwe lai mawh pwi "hot duk ngai," mawh kheu nan, simie prim ex tom sang pruat, lox deuh kuad ex tom sang grai , ex tom lheut yaung daw, aw yaung dux, ex kawn Vax tom lih tix mawh ceu pwi dhah lik lai mhai ce, dhah cuyi pingnya, dhah kaing dhah jhaw khaing ceu kawn pwi ka piang ca haktiex tix ceu heue.

Vaig kawg tax ex sibaug lang, rawm nyaux yiex ex sigang keut, rhoi deuh tax krax prah keeing, lox tawm keeing ex piang tai griex, lox krai miex ex piang tai nghoe, tawm ex paog tix ih guh yuh tix ih kaing, lox tawm kuad ah, " Lao kawn pwi ang soh ih brum, pie sim seet kawn tuah ih gai, lao kawn pwi ang sum ih nyiex, pie kiang lai: kawn kraix ih mheem." Mhaing ex hu tix ih ma gha tix ih kaing. Ca mawh can ceu lik lai mhai ce pa deuh pa prah tax yiex miex keeing ex inkix, can ceu pa chix daok ex huan, muan ex ting, ceu 1 a chix kieh jheeih ex awn, sawn ex lhak inkix uik, mawh sinngao pa ting ceu, ngawh jum pa hoit deuh tax yiex miex keeing ex dix, ex caw yaok nawh kwe ceu, yeu nawh kwe jhawm, ang pon kieh yeet yai grai yien, paw doh dha rhawm tiam ngai ka heue. Simie prim ang pon kieh pruat, lox deuh kuad ang pon kieh grai, ex caw riam riex priex mhawm, Caw tiem daux lai mhai daux ce, giex nawh tom kian, mian nawh tom siet, jawg kie daux man luat, puag daux man pre, vien ka Nex, priex daux rhawm tix leeing ju leeing phan, kieh kawn Vax lai plut moe toe ju, kieh kawn Vax plix ku kak lhak ku kaux, kieh lik lai mhai ce kawn Vax pruih lawk tai Jai lawk rawm, kieh lik lai mhai ce juyi pingnya rhawm lhak rhawm lhiao kawn Vax ka piang haktiex niet tix haok hwan heue.

Cub Pa Yuh Phuk Lai Vax

Dee Sawk Kaing: Lai

1. Lox tawm son sang gau lai Vax,       1

2. Grawh grawng singaix,       2

3. Nghox mai gaox,       3

4. Grawh grawng khiiet,       4

5. Yaox kawn simex tix kaux khaing, 6

6. Pwi vawk rhawm yaox krax yum,       8

7. Sinngao shieang,       10

8. Paoxgrawm pa mhawm,       12

9. Kawn cak doh keut ka tokaux tix,       14

10. Grawh grawng Edisin,       16

11. Grawh grawng brang,       18

12. Sim pa chix teem kawn pwi,       19

13. Grawh grawng kih,       21

14. Jhawm kab kaoh khaing Singian Rang,       22

15. Singax singeh ang kwe jhawm saux, 23

16. Jhawm kab heem prim mai been khraox,       25

17. Sam pak ca ha pak cad,       26

18. Kaing ia ux simie nghox tung, 29

19. Ia simex mhawm grang,       32

20. Hia thong krax,       34

21. Lox sidiex Vax kao gum,       35

22. Miao: sum kax,       36

23. Kawn peh yuh paoxgrawm,       37

24. Kawn miao: met kax,       38

25. Kawn ia mai kawn peh,       40

26. Toi hu mox tix daux nong,       42

27. Ngai klang plawx ting jao pa tix lie?       43

28. Lo niep,       46

29. Gau tix chix kok ka ceu tokaux khankix,       47

Lawg 1

Lox Tawm Son Sang Gau Lai Vax

Ju tax ex ju yiex ex dix,
Chix pih kix ang kix chix pai.

Simie prim kix deh sang pruat,
Son ang pruat ex mhai tix tawng.

Ju miex ex ju keeing ex dix,
Chix krai kix ang kix chix pawd.

Been lao kuad kix deh sang grai,
Son ang grai caw tix chix lai,

Son sang ang lox kuad kix grai,
Mhai tix priex daux phuk lai Vax.

Son sang chix ex ngai lai Vax,
Gau lai Vax ku kaux awawx.

Lawg (2)

Grawh Grawng Singaix

Singaix mawh pa ang kwe mu kwe lon awm haktiex. Nawh mawh pa hax awm ngu heue. Singaix mai haktiex singai khaing paox tix 92,900,000 (dim lag ra lan dim sien) lak heue.

Ex kawn pwi keut singaix iak khaing haktiex, viang mawh kawx nan, singaix nie lheu ting khaing haktiex tete heue.

Singaix mawh pa kwe bwan son, son piang haktiex mai son kawn pwi tete heue. Mawh kheu bwan son singaix, ka piang haktiex tom pon pa rieang, thad si u mai: krax pa im ju son totiak totu khawm uik heue.

Mawh kheu siawp singaix, taox rawm tom lih tix kwe, khaix an tom lih mawh paiawm, khaix an, tom deeih lih tix mawh rawm lhiex heue.

Pa rieang, thad si u mai krax pa im ju khawm uik mawh kheu hoit pon ka singaix, son sang prux tai, khaox, ox mai son sang ling mu plix khao, plix ox, son sang chix riex chix teem mai pon kieh viak jhawm saux tiblax yum ka heue. Mawh kheu nan, singaix kwe bwan son son piang haktiex mai ka son kawn pwi tete heue.

Lox chawk:

1. Singaix mai haktiex singai khaing paox tix miex ding lie?

2. Singaix iak khaing haktiex lie?

3. Singaix tawx bwan son ceu pa tix lie?

Lawg (3)

Nghox Mai Gaox

Nghox gaox mawh pa eei ex ju tix ka heue. Son pa sang ih ex ku singaix ku sawm mawh pa caw ex tix lo son priex preem heue. Lheu khaing an, son sang haok hwan kawn pwi meung, kaing: ting , mawh nghox koi: pa ting ceu heue.

Didix, ex shiao krak mawie mai thai ma kaung mai sum nghox koi. Yamin ex shiao cag rhiem thai mai sum nghox koi heue. Bawk yam pa hoit luan daux ti glawm simie, ex pon nghox 30 glawm, yamin phan hawt daux krax daux blawng mhawm mhawm, daux tix glawm pon 300 glawm heue.

Son sang nie lih nghox pa sum ex caw tix hawt daux krax daux blawng pa ciak pa ci num cao kaing cao thong plak pa sum nghox koi heue. Phan nghox nie lih haktiex mawx ang ax, haktiex an teu pon mau khri tom nie heue.

Son sang nie lih nghox, cao bung cao thong plak pa sum nghox koi khankix hoit ciak ci daux krax daux blawng heue. Yam van kawn nghox caw tix shiao ka simie pa hoit buh tix deuh pa mhawm lih heue. Yam hoit naog kla (kawn nghox) 25 singaix (a) singaix, yaox tix reeig kla mai caw tix sum heue. Caw tix pheu tiex tom kie: mai caw tix sum tom jiet khaw. Caw tix shiao phon siawp pa yu cag mai phon aing mawie aing krak awm pa khaw mai diag tix heue. Son ang sang nai sang nawk sang laux sang leeing, caw tix yuh satix tix ka viak ka kawng mai yam vawg nghox heue.

Lox Chawk:

1. Son sang nie to nghox, caw tix shiao simie nghox pa yuh ka mawx lie?

2. Chix tix sum yam naog kla mie ngaix lie?

3. Son sang nie lih nghox, caw tix shiao phon ceu pa tix lie?

Lawg (4)

Grawh Grawng Khiiet

Ka daux vong raux ex hoit pon tix mhong lox khiiet heue. Son sang tawm khiiet, khiiet mhaing ah lox tix mai kok khiiet miex heue.

Khiiet mawh pa ot ka piang gawng mai dee leet, phan sang tawm nawh hu ka daux rawm mai tawm deh praok rawm heue. Tawm tom sibloe piang rawm nyum mawx nyum an, yam hwet bawk yam tawm tom gwah lih maw rairoh heue. Pa sang tieh tix mawh khiiet an, ang awm khiiet ting, kaing ting, lak lu mu, mai ngaing sidax, jheeh ang nyang kwe, viang mawh nan, hoit chix loe rawm heue. Khaix an phan hoit lih ti kwe jheeh tak sang jah tix ih rib pa kwe ka daux rawm heue. Deh jheeh kwe gleu, yam an pa sang tieh tix mawh khiiet sidaing awm pakpeung kax heue. Khaix an jah tix kwe caong, khaix loe khix taix tom tak kwe, yam an lih tix mawh rairoh heue. Mai sidax rairoh kawie kawie ngaing hu, jheeh kawx jah tix vieh, khaix an tieh tix mawh khiiet, chix phoh tix haok piang gawng heue.

Lox chawk:

1. Plak nie, khiiet ot dee mawx lie?

2. Pa sang tieh tix mawh khiiet (a) rairoh kwe pakpeung yuh ka mawx lie?

3. Tiem ceukaux khiiet pa tawng pex khankix.

Lawg (5)

Yaox Kawn Simex Tix Kaox Mhaing

Didix, kwe bon miex nyiex loe kaux. Kix hu kin rawm ka daux klawng. Yam an tax kuad tix kaux ngawm piang simaox ting mai laux leu tix de praok kix heue.

Miex nyiex sivoe tix kaux ah nin, "Kawn simex aux sidaing brax silah tix to: mai pwi, tix kaux kawx ang peh to: awm nawh heue."

Miex nyiex ra kaux tix kaux baox ah nin, "Kawn simex aux sidaing mhawm lox mai mhawm lox rhax lai khaing paox tix heue."

Miex nyiex loe kaux tix kaux, ang ah tittix, ang nye, ang nyux ka lox kix heue.

Khaix hoit kin kix rawm, kix loe kaux jiang pung rawm mai ing ka daux yaong heue. Yam an tax kuad ing hawt dex praok kix, khaix an miex nyiex loe kaux, mawh kheu sau gleh taix kheu cien rawm, kix tom tah pung rawm mai laux tix tix vut heue.

Yam an kawn nyawm simex loe kaux kaoh khaing daux yaong mai: to: tix hwet dee ot kix tan heue. Yam hwet dex kix yaox kliex kawn nyawm simex miex nyiex sivoe mai kang kaw rhiem mai hwet ka miex tix heue. Kawn nyawm simex miex nyiex ra kaux tix kaux ah lox lai rhax mai hwet ka miex ti kawie kawie heue. Kawn nyawm simex miex nyiex loe kaux tix kaux to: tix hwet ka miex tix mai riep tix teei pung rawm ka miex tix mai viex pung rawm ing ka daux yaong heue.

Khaix an miex nyiex sivoe mai miex nyiex ra kaux tix kaux chawk lox ka tax kuad ah nin, " Mawh yaox maix kawn simex yiex ra kaux lie?" Yam an tax kuad deeih pawk lox ka kiex ra kaux ah nin, "Kawn simex pax mawh pa yuh ka mawx, mai mawh pwi kaux mawx, aux ang tawng. Pa tawng aux mai pa yaox aux mawh nin, 'Pwi pa chix teem chix coi ka miex ka keeing tix pwi pa yungyi ka miex ka keeing tix mawh kawn simex pa mhawm heue.' Mawh kheu nan ka daux sinax pex khawm uik, aux yaox kawn simex tix kaux khaing heue."

Lox chawk:

1. Miex nyiex pa hu kin rawm kwe miex kaux lie?

2. Miex nyiex sivoe tix kaux, yaox kawn simex tix ah ka mawx?

3. Miex nyiex ra kaux tix kaux teei sale grawh grawng kawn simex tix yuh ka mawx?

4. Mawh kawn nyawm pa yuh ka mawx pa cu lox miex keeing tix?

Lawg (6)

Pwi Vawk Rhawm Yaox Krax Yum

Didix, kwe sox praix tix mu heue. Sox praix an kwe rhawm pa vawk ka piang paoxgrawm tix cak mai ah nin, " Paoxgrawm eue, ka daux tiak tix dax aux yaox dee kwe rip praox tix dax mai sidaing mhawm heue. Son sang hu ka daux tiak an, aux thong maix hu mai jhi maix yaox daux krax awawx."

Khaix hoit jhi sox praix nawh yaox daux krax, cak hu teei tix ih rip praox ku singaix heue. Cao yuh kaung taong tix een jhawk taong. Mai jhawk taong nawh krix ka cak heue. Yam yaox krix cak ka jhawk taong, sox praix hoit vhaxrhawm vhaxrhi ka ceu pa keut tix heue. Cak ah nin, " Paoxgrawm sox praix eue, son sang luat luan aux khaing jhawk taong in teem coi aux lieak, aux khyox khaw ka maix heue." Paoxgrawm cak eue, jhawk taong in aux sang chix kraing dud yuh ka mawx?" Khaix hoit ah nawh nin, sox praix to: tix mox tix ka daux yeem mai pau tix jhak cak heue. Yamin son sang kiiet aux tix ih cak, ang tau tix nyang chix, phan aux kiiet nawh yum yamin, tiblax teu ce aux mawh pa pie pa lhen ka piang paoxgrawm tix heue. Mawh kheu nan phan nawh tang yum cao tix, aux tak sang teei tix ih nawh, mai keut yuh nan daux rhawm tix heue.

Khaix an, yam yaox cao yuh kaung krix cak ka jhaw taong pa taong tix, nawh gauxrhawm gauxrhi mai to: tix hu dex cak, mai jhak tix yaox cak heue. Yam an cak yuh tix yum plak sivoe ngai cao yuh kaung heue. Cao yuh kaung ah nin, "Cak in hoit yum tom ponbo mai vaig kawx hoit ploh hoit uah heue. Khaix an cao yuh kaung tom yah jhawk khaing cak mai hu sawk nhu maox khaing tan heue. Yam an lak tix mu po tix tum ka piang cak mai riak yo ka lox tix, mai Cak kaoh to: dom mawx dom an heue. Yam yaox cao yuh kaung kaoh to: cak nawh teei vaig pa viex tix mai sivun ka cak kawx ang krox heue. Viang mawh kawx nan, vaig pa sivun nawh hu krox ka sox praix pa vawk rhawm ka dee mox nawh tix ka daux yeem mai sox praix tom yaox tix yum heue.(" ?)

Lox chawk:

1. Mawh mawx pa kieh cak hu ka daux rip praox lie?

2. Mawh pwi mawx pa taong jhawk lie?

3. Mawh mawx pa krix ka jhawk taong lie?

4. Sox praix pa vawk rhawm yaox krax yuh ka mawx lie?

Lawg (7)

Sinngao Shieang

Didix, kwe tax kuad mai yiex kuad, mai kiex kwe kawn simex loe kaux heue. Tix singaix tax kuad hu soh ma mai yaox shieang pa mhawm pa kwe ngawh pa kwe jum tix mu mai nawh viex ing ka nyiex heue. Yam yaox nawh ka shieang an, nawh ang kieh pwi tix kaux kawx tawng heue.

Yam hwet bawk yam lih nyiex kawn praix kiex, kix tang ot nyiex cao tix. Viang kiex mex moeng kiet riex ju kawx, tang ot tang kwe mai yuh kaing ma tix mai eei ju tix ka heue. Tax kuad an viang taug mao yuh ka mawx kawx, ang rawk krax teem krax coi ka kawn praix lix. Phan kawn praix lo krax teem krax coi tix ceu ceu, kawn mawh tax kuad pa hu teem kix heue. Yam hoit kiet kuad nawh, nawh tat rhawm tix sang tawx shieang pa priex pa een nawh ka kawn pa keung tix pon sinngao, khaix an, nawh tom kok tix chawk ka kawn simex tix loe kaux heue. Kawn pa pon pawk tom vhahrhawm vhahrhi nawh ka, nawh ah tix sang tawx sinngao shieang pa priex pa een tix ka nawh, mai nawh liang tix chawk kawn Ai sivoe paox tix heue.

"Kawn Ai aux eue, tom hoit kwe ju maix ding, mawh hoit sax yuh mai ceu pa kwe bwan son ceu pa tix ka son pwi lie?" Kawn Ai nawh deeih pawk ah nin, "Yam hu aux krax singai, aux yaox pwi tang praix tix kaux. Pwi tang praix an tawx gie pa viex tix ka aux tix gie, mai khaix hoit tawx nawh ka aux, nawh ah nin, 'Mawh kheu kawn piawm aux kraung tix ceu daux yaong, aux sang deeih ing teei ka ha!' Khaix hoit ah nawh nan, nawh lih hu heue. Yam yah aux tix yaox gie pa tawx nawh aux viex an, aux yaox mau khri tom nie heue. Phan aux viex mau khri an hu sivoe sang deeih hwet pwi tang praix an kawx pon tix heue. Viang mawh kawx nan, aux pau tom deeih hwet nawh, mai deeih taw gie an ka nawh heue. Mawh kheu rah rhawm aux ka piang pwi tang praix tix kaux yuh nin, aux tom keung tix pon ka shiang in heue."

Khaix an, tax kuad baox kok tix chawk kawn Nyi, kawn Nyi deeih pawk ah nin, "Tix singaix, yam kaoh aux khaing daux ma aux heem tix daux klawng heue. Ka dee ang hiex singai khaing aux, kawn nyawm pa kwe 8 num tix kaux com ka daux rawm, yam an cao pa sang taoh lawt ka kawn nyawm an kwe ngie aux tix kaux khaing heue. Au[x] loe tix hu ka dee com kawn nyawm an mai hoit taoh ka ju nawh heue. Mawh kheu nan, aux tom keung tix pon ka shieang in heue."

Dee sidauh, tax kuad deeih chawk kawn Sam nawh, awm lox pa hoit chawk nawh ka kawn Ai mai kawn Nyi tix khankiex heue. Kawn Sam ah nin, "Kwe pwi koeng tom uik simie aux tix pah yum tix kaux. Tix singaix yam deeih ing aux khaing krax daux ma, aux yaox pwi an kiet nyawm it nyawm tom ka guh rieh guh klawng heue. Mai mawh dee pa ang pwi tix kaux kawx kwe dex, phan aux sang pah nawh yum tan, aux pon tete heue. Viang maw nan, aux ang teei ju nawh yum. Mawh kheu lhat aux nawh rau ka rieh guh klawng, aux tom so nawh hu it tang dah heue. Pwi koeng ka aux kawx, aux hoit kieh nawh glawt khaing krax yum, mawh kheu nan shieang pa priex keeing, keung tix mawh aux pa pon heue."

Awm lox pa hoit pawk kawn Sam khankix, hoit kieh keeing tix pon ceu pa vhahrhawm vhahrhi, mawh kheu nan tax kuad an tom tat rhawm rhi tix ah mawh kawn Sam pa keung pa khaw tix pon sinngao shieang, mai tawx ka nawh heue.

Lox chawk:

1. Tax kuad yiex kuad kwe kawn simex miex kaux lie?

2. Tax kuad vhahrhawm vhahrhi ka lox pawk kawn pa yuh ka mawx lie?

3. Mawh pwi mawx pa keung tix pon sinngao shieang lie?

Lawg (8)

Paoxgrawm Pa Mhawm

Sai Kat mawh kawn nyawm cawng tix kaux, mai nawh ot daux glawg 3 heue.

Tix singaix sara cao gau nawh tawx lai kaing ngiex "simin" ka nawh ra phuk heue. Viang mawh kawx nan, tokaux nawh ang doh rhawm doh rhi ang chix sawn hu heue. Khaix an tokaux nawh tom kaoh cao rao mai hu ka nyiex cawng, mai yaox paoxgrawm tix Nyi Tao:, mai nawh mhaing tix briex tiem ka daux lai cie nawh heue. Viang mawh kawx nan, Nyi Tao: ang tawx nawh briex tiem ka daux lai cie tix heue. Son sang doh rhawm doh rhi nawh mai son sang chix sawn nawh, Nyi Tao: tom gau tom sawn nawh sidawng mhawm mhawm heue.

Khaix hoit gau sawn Nyi Tao: ka nawh, Sai Kat kiet gauxrhawm gauxrhi mai hoit tang chix yuh chix sawn lai simin mhawm mhawm heue. Mawh kheu nan, Nyi Tao: mawh paoxgrawm pa mhawm ka son Sai Kat tete telai heue.

Lox chawk:

1. Sai Kat mhaing krax teem krax coi ka Nyi Tao: yuh ka mawx Lie?

2. Son sang doh rhawm Sai Kat, Nyi Tao: gau nawh yuh ka mawx lie?

Lawg (9)

Kawn Cak Doh Keut Ka Tokaux Tix

Kwe tiak tix dax, ka daux tiak an kwe kawn cak pa mhawm grang ka tix mu heue. Tix singaix kawn cak an lih hu nyaux rawm ka daux rawm dung pa singax singaong tix mu heue.

Yam nyaux nawh rawm, nawh deeih yaox pang poe pakpeung rung cao tix, nawh kieht [sic] gauxrhawm mai ting rhawm ting rhi tete heue. Phan pwi tix kaux kaux yaox rung cie aux, pwi pa ang gaweng, pa ang simie tix cie aux ang tau tix kwe tix kaux kawx heue. Mai nawh ting rhawm mai yaw rung rao tix ku bawk ku yam heue.

Khaix hoit nyaux nawh rawm, nawh tom lih hu ka piang gawng, yam hwet nawh ka piang gawng, nawh tom lia caong tix mai ah nin, "Caong aux in ang dox mhawm awm rung aux mai ang nyawm tix jhak mai ang khaw rhawm rhi aux tix bawk kawx heue." Khaix an nawh to ti laik ka daux tiak dom mawx dom an heue.

Khaix an kwe pwi jaw tix kaux pheet tix sang puing kawn cak ka ak pa viex tix, yam an kawn cak lhat tix yum mai to tix laik ka daux tiak dee nhik yeem dom mawx dom an heue. Yam to kawn cak tix laik ka daux tiak, cung nawh fak [sic] tix ka kak khaox kak yeem mai ang lai pon to khaing tan heue. Dom mawx dom an, nawh dox keut ka tokaux tix mai ah nin, "Mawh kheu rung pa jiet mhawm grang aux in, aux tom dex yaox tix yum heue. Caong pa sibriem aux in ang sax kieh aux yaox krax pa laux pa leeing tix bawk kawx heue Yamin mawh kheu rung pa jiet mhawm grang aux in, aux tom yaox krax pa saux pa yum ka daux tawm taix pwi jaw yamin heue."

Lox chawk:

1. Yam nyaux cak rawm, nawh yaox pa tix lie?

2. Cak yaw ka rung tix yuh ka mawx lie?

3. Mawh pwi mawx pa pheet tix puing ka kawn cak lie?

4. Kawn cak to dee mawx lie?

5. Rung cak fak tix ka pa tix lie?

Lawg (10)

Grawh Grawng Edisin (Edison)

Edisin mawh pwi ceu Amerikan mai mawh pwi pa ao min ting ceu ka piang haktiex tix kaux heue. Kheu mawh nawh cao kaing pa jah tix yuh cag pa shiao pa yung son plak pingnya cuyi tix kaux heue.

Nawh keh ka daux 1847 num, yam iak nawh nawh ang sax yaox tix ot nyiex cawng lheu khaing loe khix heue. Viang mawh kawx nan, son sang chix nawh lik lai, miex nawh mawh cao gau lai, mai keeing nawh mawh cao pa tawx riang rao ka son nawh heue. Can pa hoit gau pa hoit phat pa tawng pa chix nawh khawm uik, nawh ang chix piawm tix bawk kawx heue. Can ceu pa tix ang ax, caw ang caw mawh ang mawh tokaux nawh yuh son sang vhahrhawm vhahrhi tix, mai nawh cheuk tix yaox yuh tix yaox dom mawx dom an heue.

Yam kwe ju nawh 11 num, tokaux nawh yuh ti coh mu nam oi, ceem tiex diak mai lai grawh grawng haktiex pa iak pa lhat, hawt krax hawt laux heue. Can mau pa pon nawh khawm uik nawh teei tix shiao ka ceu pa lo nawh heue. Khaix an, yam kwe ju nawh 22 num nawh hoit pon ti yuh cag tauh maox rhiem heue.

Edisin ang awm pwi tix kaux kawx, can pa shiao son kaing jhaw ceu pa tix ang ax, nawh sau nang sau rao mai ang laux ang lee tix mai coca tix yuh - ku ngaix ku sawm heue. Mawh kheu coca nawh tix yuh kaing, nawh tom pon yuh cag ah lox, cag ngu, cag lih rieng, cag bhaung, cag maox riam, cag lox saih (thielifon), di saih, lawli daw riam ku ceu ku cawng son kawn pwi heue. Mawh kheu can cag pa hoit yuh nawh mawh pa kwe mu kwe ceu, ka daux singaix ex kawn pwi tom yaox tix shiao kraung cag heue.

1931 num, yam hwet ju nawh 84 num, nawh yum heue.

Lox chawk:

1. Yam kwe ju Edisin 11 num, nawh yuh kaing ceu pa tix lie?

2. Cag pa yuh nawh kwe miex ceu lie?

3. Yum yam kwe ju nawh miex num lie?

Lawg (11)

Grawh Grawng Brang

Pa Mawh brang tix ceu in, ex chix yaox ku haktiex mai ku dah ku dee heue. Phan brang kiiet ka ex, chix kieh ex ngiex mai chix kieh ex sivix rhawm sivix rhi. Lheu khaing an brang mawh pa tawx jhawm saux jhawm ngia mai chi kieh jhawm saux dux tix hu ku dax ku dee heue. Mawh kheu brang ex tom pon jhawm saux vi, jhawm saux uax mai jhawm saux khot lheu khaing an chix kieh ex yum heue.

Brang mawh pa tawm: ka daux rawm. Khaix hoit tawm: ka daux rawm, tom lih tix mawh graik, viak, mai deeih peeik tix mawh brang heue.

Brang kwe ku ceu, ot daux yeem, ot dee faik, ot hawt rawm rawng, ot dee singax rawm, ot dee cux dee sium siuad rawm heue.

Son sang ang pon jhawm saux mai son sang greet brang ang lai kwe, caw beeh glawm ex ku kaux heue. Dee kwe cawk rawm caw tix kheem tiex ka, caw tix phreeih sidah mai son sang chix lih hu rawm caw tix teei rawng mai soh hawt praok heue.

Can kraung pa shiao ka daux nyiex pa mawh pung rawm, ang rawm, kawk rawm, tawg klong, aw tawng: khankix caw tix kieh singax laing laing, mai loh rawm pa khraox tix vang twah ti tawk heue.

Lox chawk:

1. Pon jhawm saux pa tix khaing biang lie?

2. Brang tawm: dee mawx lie?

3. Caw tix greet brang yuh ka mawx lie?

Lawg (12)

Sim Pa Chix Teem Kawn Pwi

Ka piang haktiex kwe sim ka tom nie ceu heue. Sim pa chix teem chix coi mai mawh paoxgrawm kawn pwi, mawh sim inkix heue. Sim paing, gawx tuh khaox, sim rai kiah, sim kha cak, sim preeh, sim siak, sim klang mawie, mai sim bruk krak (ai kiao) heue.

Sim gawx khaox, mawh kheu lawm nghim caong pon pin lhox khaox mai pon haok haok lih lih ka gaw khaox heue. Yam pin nawh gaw khaox nawh kieh gaoh kien tix laog khaox hiex ah, "tix laok laok" heue. Yam hoit lih viak khaing daux khaox nawh teei tix ih heue. Mawh kheu nan, viak pa ih gaw khaox gaw ox maw sim gawx tuh khaox pa teem pa coi ka kawn pwi heue.

sim paing       sim gawx khaox       sim rai kiah       sim khacak

Sim rai kiah maw pa lung hauk mai jhiah tox sidax heue. Sim rai kiah mawh pa jiet chix tum ka piang blawk mawie heue. Son sang ang viak pon yuh laux ka simie pa sum cao kaung cao ma, nawh sawk tix teei tix ih ka viak khankix heue.

Sim kha cak mawh pa ih viak ih tawn pa kwe ka dee sum ex simie dau ma dau sipeem khankix heue.

Sim siak mawh pa lung pau hauk, mai chix khrawm tix ot tau kaing phung heue. Sim siak mawh pa sawk tix ih viak pa laux yuh simie pa sum ex ku ceu heue.

Sim klang mawie mawh pa ot dee lhaong, mai pau ti ih viak can pa mawh greeing, sido, tawn mai viak tang ceu heue. Phan yaox ka viak khankix nawh ngong: ti tut mai teei tix ih heue.

sim siak       sim bruk krak       sim klang mawie

Awm an, sim bruk krak (ai kiao) kawx, bru, bruing, prawp pa tuk tiak ka mawie krak khankix, nawh mawh cao teei tix ih, mai viak pa kieh simie laux khankix kawx, nawh teei tix ih heue.

Viak pa lih khaix thai ma thai kaung pa mawh sido, tawn, sigrit mai viak tang ceu khankix, kix hawt sawk ti ih heue. Mawh kheu sim inkix khawm uik mawh pa chix teem coi ka pwi, mai khawng eei brie liang ex khankix, ex caw tix priex ju kix mhawm mhawm heue.

Lox chawk:

1. Mawh sim ceu pa tix pa chix teem coi ka kawn pwi lie?

2. Tiem ceukaux sim pa sax yaox pex 10 ceu awawx.

Lawg (13)

Grawh Grawng Kih

Kih mawh pa ting ceu son sang shiao ex heue. Phan ang mawh kih, taux pa nyawm kawx, jhawm nyawm nawh ang kwe, tang siyox khaing priex preem heue. Mawh kheu nan, son taux lhax, pa ih pa un son sang kwe jhawm mai son nex nham riang rao kaw, chix singax son tokaux ex heue. Son krax ot krax kwe ex kawx, kwe bwan son tete heue.

Pwi pa yuh kaing pa nu pa lih rawm lauh tom nie, mai pwi pa kliex ka daux ku ceu caw tix nie lo kih khaing pwi tang kaux heue. Viang mawh kawx nan, ceu pa tix ang ax, caw tix kieh khaw mai glawg tix heue. Phan cha nie lheu ih kih khaing glawg tix, chi lih mawh jhawm saux haok nham heue.

Ang mawh ex kawn pwi pa lo kih khaing, viang totiak totu, khaox ox kawx, caw tix lo kih heue. Can totiak totu pa ot ka daux tiak kawx sawk tix ih dee laoh rawm kih heue.

Son sang ang nex chix cux chix sium, mai son sang pon priex tix deuh tom rheung, caw tix mhi kih tom kup heue. Yam saux ghok saux rhang ang ax, phan yuh rawm kih phak khrao jheeh jhai tix chix kieh nghie hu heue. Pwi tiblax thui rhang tix lang jheeh lang moing tix ka kih heue.

Phan teei nyaox khaox ceu pa tix ang ax, phan hoit mhi: mai rawm, phan deeih braung, chix lih tix mawh kih heue. Mai rawm sigrit sigra, phan teei tix braung lih tix mawh kih heue.

Ka daux meung tiblax kwe gawng kih, mai kwe daux kih mai kaong tix shiao heue. Ka daux meung tiblax, teei rawm pa laoh kih, mai hok ka koek mai braung tix yuh kih ka heue. Phan mawh dee laoh haktiex kih, teei tiex mai rawm mhi: tau, mai hok ka koek mai deeih braung son sang yuh kih ka heue.

Lox chawk:

1. Kih mawh pa kwe bwan son, son kawn pwi ka ceu pa tix lie?

2. Mawh pa yuh ka mawx, pa caw tix lo kih tom nie lie?

3. Dee lih kih mawh dee pa yuh ka mawx lie?

Lawg (14)

Jhawm Kab Kaoh Khaing Singian Rang

Yam kaoh ex khaing singian rang,
Ex kawn ceep pot kiap lhax lai:.
Yam kaoh ex khaing sigang lih,
Ex kawn ceep pot dai lhax tux.
Yam kaoh ex khaing singian rang,
Lai ah mawh dee paing haik deu.
Lawk lai ci dee tai kawn rong,
Yam kaoh ex khaing sigang lih.
Lai ah mawh dee lheu haktiex,
Lawk lai ci gawng song haktiex.
Mawh kheu jih naing Man kix dix,
Ex tom phru phrat yaung to tang.
Mawh kheu blan naing Kala dix,
Ex tom pru prang yaung dong nex.
Yam jah khaox ti pang dix eue,
Ex hoit mawh pot rhit tix ngoi.
Rhit tix ngoi greem gleu silawg.
Yam jah rang tix kuah dix liex,
Ex hoit mawh pot mawie ti phung.
Mawie tix phung daux kawg sigang.
Yam lai puing ex naing lhax tux,
Mawh yam tuih ruig lung sigang.
Yam lai phlu ex ngu lhax gix,
Mawh yam tut klang ting simaox.
Ah pwi mawh pot muah tix reu,
An tom mawh pot singian rang.
Ah pwi mawh pot ceu tix mu,
An tom mawh praix sigang lih.
Brie mawh Siam ex brie mawh Hawx,
Yam jah mawie yuh nin tix bawx,
Ex hoit mawh pot mawie tix kawg.
Pih pai pwi dee kuah kawn ku:,
Kawn ku: kuah khaox kawk loe gaw.
Krai lao pwi dee tu: kawn gix,
Kawn gix tu: nyiex haw loe lhang.

Lawg (15)

Singax Singeh Ang Kwe Jhawm Saux

Tokaux mu ceu, nex hak ex kawn pwi mawh pa ting ceu tete telai heue. Phan rawm heem ex ang singax singeh kaux hak ex ngiex mai kwe jhawm saux, phan priex ih ex ang singax singeh ex kawx yie pon jhawm saux ka heue.

Lheu khaing an, pa nie lheu ting ceu son tokaux mu ceu ex, mawh "Hak" heue. Hak mawh pa kheem tokaux ex khawm uik, son sang ang ka daux tokaux ex mat, saux nawh mawh pa tiep tie pa si aoh pa sikiiet jeeng jeeng heue.

Son sang mhawm pakpeung, nex nham riang rao ex, hak mawh pa ting ceu khawm uik heue. Phan hak ex ang mhawm, ka daux tokaux ex kawx chix lih mawh jhawm saux jhawm ngia mai chix lih mawh pa ngiex pa ngoi pa khreeing son ex heue. Mawh kheu nan hak ex caw tix yuh satix tix mai caw tix kieh singax singeh ku bawk ku yam heue.

Mai yam khoek heem ex tokaux tix caw tix shiao rawm pa singax, rawm pa si u mai sipiak khoek heue. Viang mawh kraung khrai pa ceep ex kawx, caw tix kieh singax, caw tix thai loh tix ceep, caw tix sidaux mai caw tix priex tokaux tix mhawm mhawm heue. Son sang ang pon jhawm saux jhawm ngia, son sang ang kawb ka pa khreeing pa ang singax, caw tix kip nghim taix nghim caong mai caw tix heem rawm ku singaix heue.

Phan kwe dee saux, dee mat, dee plix mai dee muat ang pon tix pupi giex kraig ka taix pa ang singax heue. Phan ex ang pon priex tokaux tix mhawm mhawm, ka piang kaing: ang ax, ka daux tokaux ang ax, six, breeing, viak pa ang mhawm khankix kawb ka ex mai ex pon jhawm saux pa ang mhawm ka heue.

Mawh kheu nan, son sang ang pon jhawm sau jhawm ngia ka daux tokaux tix, caw tix singax singeh jheeng jheeng heue.

Lox chawk:

1. Ka piang tokaux kawn pwi, mawh ceu pa tix pa tiep tie son ex lie?

2. Hak ex kawn pwi chix pon jhawm saux ceu pa tix lie?

3. Son sang ang pon jhawm saux, caw tix yuh ka mawx lie?

Lawg 16

Jhawm Kab Been Prim Mai Been Khraox

Lox tawm tax ex lox tawm yiex,
Tawm ex deuh pot sam pak ca,
Lox krai miex ex lox krai keeing,
Krai tix deuh pot ha pak cad.
Lox pon tawm maix Sam keeing Sai,
Nih nai maix pot sam pak ca,
Jhawm lox krai maix Ai keeing Nyi,
Krai lao maix pot ha pak cad.
Lox nih maix lox nai maix liex,
Dhua vawng Tai kix yuh Kaung Miex,
Lox krai maix lox lao maix liex,
Dhua vong Vax kix ot Sao Hin.
Dhua tax yiex ex ot Yaong Brex,
Dhua ex mawh taing ang kwe jhawn,
Dhua miex keeing ex ot Meung Man,
Dhua tix mawh kawn ang kwe keeing.
Nih nai pwi pot sam pak ca,
Ang nawh mawh dee yah ex kleen,
Krai lao pwi pot ha pak cad,
Ang nawh mawh dee een ex rhawm,
Paw reeik riam maix Sam keeing Sai,
Dhua kha taung tix ang kwe num,
Paw briem juang maix Ai keeing Nyi,
Dhua rawm nyaux tix ang kwe taoh.
Mawh pak pwi maix ka tai phen,
Paw doh yaok taix giex tix kwang,
Mawh lhen pwi maix ka sikah,
Paw doh daong yhaok dawng tix nghiet.
Tax ex dix mai yiex ex dix,
Dawg mawh kix nghox cawd khaing po,
Miex ex dix mai keeing ex dix,
Dog mawh kix pwi to khaing Man.
Ang lai ot mai Siam gawng koi,
Ang lai ot mai Man tang meung.
Yam cawd nghox kix nan khaing po,
Mawh kix cao tuk taix ex cung,
Yam to kix yuh nan khaing Man,
Mawh ki cao grawng caong ex hwet.
Singian kraix kawn meeg daux rang,
In hoit mawh pot sam pak ca,
Singaix sawm Ai Vax daux meung,
In hoit mawh pot ha pak cad.
Kleh lhax nghox in dai singaix,
Ang ex kwe pwi dig siviang,
Thai vong Vax jhawm prawng tix ngaix,
Ang ex kwe pwi tiang sivoe.
Singian kraix kawn meeig daux rang,
Kix num ex lawk num sim tawm,
Singai sawm Lai: Pang: kwang meung,
Kiex mawm ex lawk mawm ia kawn.

Lawng 17

Sam Pak Ca Ha Pak Cad

Khaix hoit lih kawn pwi khaing singang, mai hoit phan hoit deuh ceukaux paox tix mawh Ai Vax, Nyi Veung, Sam Tai, Sai Khie, Ngaox Man, Ciet Mian heue.

Kawn pwi hoit haoh, hoit hun ka piang haktiex, mai simie tix mawh simang [sic] simiang ? piang paox tix heue. Kheu tang teei kawn pwi tix lhaong, braong tix ting khaing paox, raoma haktiex tom cuci: cuca:, nyunyha: nyuyhiep. Kawn pwi tom ah mawh in bawk cuci: raoma, cuca: haktiex heue.

Son sang kieh Simiang Siyiex kawn pwi pon phaw pon preet simah simaing [sic] simiang ? khaing paox tix, Nawh tom sang sum vawng haktiex lih kwe mai ah nin ka kix, "Kawn aux eue, bre pex ngiet ka lox Aux tix ra loe gum ha! Aux sang kieh vawng pex pa mawh simiang piang simiang lih kwe phao." Kawn haktiex khankix deeih chawk ka Simiang Siyiex ah nin, "Keeing eue, sang kieh maix pwi mawx mawh laux mawh simiang yix lie? Mai Simiang Siyiex ah nin ka kix, "Pex sum khaox gix ti kaux tix gawng, mai sau blah yuh pex piang kak khaox gix, mai tok ten ka piang dee tan dee lu pex tix tan, kieh ngu ten tok pex rieang leeing sawm, kaoh pawx, pex tom kia tix yaox, pruih tai mawgnya ka khaox cie pwi mawx, pwi an tak sang pon tix mawh laux mawh simiang heue.

Son pa simie kawn pwi tix mawh simiang piang simiang, kix jawg bre tix yuh awm lox pa hoit tawx Siyiex ka kix heue.

Viang mawh nan, kaw pa kaux Sam, kheu lhat nawh tai mawgnya ang pruih ka khaox cie tix, nawh tom ang lai laik it leeing sawm, nawh plu pliak jee plu pliak blaong tix mai keut grawh grawng sang yuh tix son tai an, nawh kaoh greung sawm, hu ka dee sum kix khaox gix khankix, nawh yaox tai mawgnya pruih ka khaox cie Ai Vax heue. Sam ang lai nyawm rhawm, khaix hoit laik it cub Ai Vax mai pwi tang kaux, nawh hu briex tai mawgnya pa kwe piang khaox cie Ai Vax mai sau ka piang khaox cie tix heue.

Hwet ngawp pasax, kawn pwi yaox pruih tai Siyiex ka khaox gix cie sam, kix tom kieh Sam pon tix mawh vawng heue.

Siyiex hoit tawng grawng pa yuh kaw pa kaux Sam khawm uik, mai hoit dawg tawng ang jhawm nawh doh mhawm heue. Siyiex tom ah nin ka kawn Sam, "Sam eue, son sang pon maix tix mawh simiang piang paox tix, maix hoit jiet chix tawng tix yuh krax ang khaw, grawng ang jiet. Grawng briex maix tai mawgnya pa pruih ka khaox gix cie Ai Vax, Aux hoit yaox hoit tawng nawh awawx! Viang mawh nan, daux Sam Pak Ca maix pon tix mawh simiang mawh vawng, in sang mawh ngie tix vut tix cu khaing, mai bawk yam pon maix tix mawh vawng, pwi briex pwi con, rhawm kawk rhawm ngaw, can ceu pa ang mhawm ang mhiem sang lih kwe khawm uik mai maix heue. Hwet Ha Pak Cad, sang mawh bawk yam deeih maix tawx tai ka Kawn Ai, bawk an sax, tom tauk mawh lox mhawm jhawm jiet, krax rauh krax see mai sidaing mhawm pruih tai mawgnya. Krax mhawm in sang. mawh leeing ju leeing phan heue."

Khaix hoit krai Siyiex grawng son cie Sam, nawh deeih krai kawn Ai mhong yuh nin, "Ai aux eue, mawh kheu it gaing maix mai ang maix chix doh keut doh sawn ka grawh grawng pa mhawm son maix mai son ju kawn ju praix maix, kheu -in, maix tom ang tawng tix kia ngian ka tai mawgnya pa hoit liang tix pruih ka khaox gix cie maix an heue. Grawh grawng deux maix in, daux sam pak ca rawm lauh rawm lee maix teu ah 'pik pik' ka piang braux caong maix, viang mawh kawx nan, maix kawn sang kroh awm ngaw yum daux krax ka kharhawm tix ka cai rhawm heue. Taug lhak maix yam mawx, mai tawng maix tix blah ngai tix bliex ka piang haktiex in, maix tom taug sang pon tix pak tai mawgnya heue."

Son sang pon kawn Ai tix pak tai mawgnya, lox sidiex tom deuh son kix ah nin, "Pieh tix pak tai ku gawng, gau tix tawng pingnya ku ceu awawx."

Lox chawk:

1. Simiang Siyiex sum vawng haktiex kwe kheu pa tix lie?

2. Simiang Siyiex kieh kawn pwi sum khaox pa tix lie?

3. Mawh pwi mawx pa brieh tai mawgnya cie Ai Vax lie?

4. Krai dee bleei sam pak ca ha pak cad

5. Son sang pon kawn Ai Vax tix pak tai mawgnya, lox sidiex deuh son kix yuh ka mawx lie?

Lawg 18

Kaing: Ia Ux Simie Nghox Tung

Didix, kwe Ai Vax, Sam Tai mai Sai Khie paoxgrawm loe kaux. Kix loe kaux an kiet sidaing moh ka paox tix, yuh kaing nu teem paox tix, yaox priex nyawm hak paox tix ih tau heue.

Tix singaix, Sam Tai Sai Khie mai Ai Vax hak paox tix hu yuh lai gee, kaw pa kaux Sai Khie caw pwi ang mhawm rhawm, hoit briex tix pah tix ih ia simex viex Ai Vax heue. Ai Vax sawk ia plak mawx ang lai yaox, mai nawh chawk ka paoxgrawm tix an kiex ra kaux ah nin, "Ang pax yaox ia simex viex aux lie?" Kiex deeih pawk yuh nin, "Yiex ang yaox."

Ot khaix, kix pwi loe kaux lawng daux krax hu tix been tix cu, yam an ia ux daux bau Sai Khie, Ai Vax nhie kaw pa ang mhawm rhawm an lawt ia lih, yam lawt kaw an ia lih khaing daux bau tix, deuk ngie kaing: khaing heue. Yam an, Sai Khie ang lai kwe lox sang krai, kheu hoit ih nawh to nex ia, mai deuk ngie kaing: khaing heue.

Phan mawh ia simex in, hoit dawg mawh ia lih kwe tom ot kawn pwi ka daux sigang, ka piang an, hoit mawh ia tawx siyiex siyawng, pa liang tix yaox singaix yam cawd simuing khaing raoma dix, kheu nan, kawn Ai hu praix mawx ang ax, nawh viex ia simex an hawt tix jheeng jheeng heue.

Sai Khie an, lai ce kaing: ia ang lai chix ux kheu hoit yum, kheu hoit ih nawh to nex ia, nawh tom sau kaing ia daux bau tix heue.

Ai Vax meet rhawm ka grawng yuh Sai Khie mai ah nin, "Mie mawh ax paoxgrawm, mawh kheu tix maix chix yuh nin ka aux, maix sidaing mawh pwi ca nyhau tete." Khai hoit ah nawh nan, nawh tom lawd vaig viex tix mug kaing: Sai Khie ka heue. In mawh grawh grawng liang Ai Vax ti mug kaing heue.

Ot khaix Sam Tai mai Ai Vax yuh tix ih kaing jhaw, simie nghox cie Ai Vax ang kub, Sam Tai tawx nawh yaog. Ai Vax cheu tix van kla (kawn nghox) yuh ka mawx kawx ang xhix chix ? kuah heue. Sam Tai tom deeih ah nin ka nawh, "Mai hu sawk tix mug kaing kawn Hawx deuh ka piang simie nghox, kawn nghox tom tak lih khaix heue."

Ai Vax cu lox Sam Tai, hu mug kaing: kawn Hawx, pih simie nghox, kawn nghox rug lih tete. Kheu in, kawn Vax tom tawng tix mug kaing: gaing hauk piang simie nghox simie koi ka khaix heue.

Ceu ceu, phao liang mawh Sam Tai pa tawx simie nghox tung, phao khaix tom taug tawx simie nghox mhawm heue.

Grawh grawng kit kaing:, Lox kuad khankix, kheu ang kix lai pawd daux lai mhai daux ce, tix ju hoit tix ju, lox krai kix sang tang, lox pang kix sang grai heue. Ju ex in singaix, khaw tix hoit mawh baux ju "ha pak cad" ( ju kaux cong leeing ju leeing phan); hu sivoe ngai, Paw lai kieh simie prim pruat, paw lai kieh been lao kuad grai, mhai tix priex daux Phuk Lai Vax leeing ju leeing phan heue.

Lox Chawk:

1. Tiem ceukaux paoxgrawm loe kaux.

2. Pwi mawx pa mawh pwi ang mhawm rhawm lie?

3. Mawh kheu jao pa tix Ai Vax kit kaing: Sai Khie lie?

4. Mawh pwi mawx pa gau Vax kit kaing: lie?

5. Mawh pwi mawx pa kawg rhawm ka Vax lie?

Lawg 19

Ia Simex Mhawm Grang

Didix, kwe ia simex tix mu, ce tix kin mhawm grang,
mai yuh grang tix mai ah lox ngeei:
ia simex phex grang yuh nin,
sigoe raoh mai sibe preeih,
singi ghok mai sigraing: caong,
silah mhawm grang aux nambat tix.

Kwe tix ngaix; ia simex hoit sak ka kaoh tix, yaok naok tix ah lox tix hwet num khaox ting heue. Nawh yaox gawx tix mu mai ah nin, "Gawx lang jheeh, ax silah paox tix, mawx pa mhawm grang?" Gawx ah nin mai dhah rhawm tix, "Paw nyang ha, kwe viak ka dau khaox in, sang pai aux nawh." Ia simex mhong ah gawx nan, ah lox tix, baox niad ti hu heue.

Ia simex hu hwet daux ma plix, yaox kun hia, ah nin, "Kun hia ton to ngai, ax silah paox tix, mawx pa mhawm grang?" Kun hia dhah rhawm mai ah nin, "Ang aux tien, hoit pruih tai khaox plix, sang hu aux teei rawm." la simex mhong lox in, ah lox tix baox niad tix hu heue.

Ia simex hu hwet hawt tong kaung, yaox khiiet tix mu, ah nin, "Khiiet prauk vaig, ax silaih paox tix, mawx pa mhawm grang?" Khiiet ah nin mai dhah rhawm tix, "Kwe kaing aux, kwe kawng ka nghox, sang hu aux nyhawp kawng." Ia simex yaox ang mawx silah mhawm grang mai tix, ceen deeih ing khaing heue.

Hwet greung krax, ia simex yaox brung kuad tix mu tang priex breem preem , ah nin mai voi rhawm tix, "Tax brung, aux sang silah tix mai gawx, kun hia, khiiet, yuh pa tix kix ang simi aux lie?" Brung kuad ah nin, "Mawh jao tawng ka mhawm ang mhawm, ang mawh ngie gaig plak praix, kawn gaig nang teem ang teem coi kawn pwi yuh kaing jhaw." Ia simex mhong lox inkix kiet kaig ka, ang lai pon hu silah ka mhawm grang tix mai pwi mawx tix khaix. Khaix an ku singaix, ka ang praix nyang rieang, nawh sau lox ux tix, so: kawn, pwi kaoh heue.

Lox chawk:

1. Ia simex mhawm grang hu silaih tix mai pwi mawx kix lie?

2. Yuh pa tix nawh hu silaih mhawm tix mai ankix lie?

3. Brung kuad sidiex ia simex mhawm grang yuh ka mawx lie?

4. Ka ang praix nyang riieng, ia simex mhawm grang teem kawn pwi yuh ka mawx lie?

Lawg 20

Hia Thong Krax.

Num 1922, Liex Ning ot nyiex piang kawn gawng tix mu hawt Mawsiko. Haktiex an kwe pwi eei hia tix kaux, Liex Ning rian kok nawh hwet kum mai tix heue.

Kwe tix bawk, Liex Ning ce tix sang sawg pwi an lawm lao grawng eei hia, pwi hu kok sivoe in sijheeng caw tix hoit hu Mawsiko, pwi praw ang tawng dee ot nawh. Liex Ning tawng ngie ang phex singai, tom hu sawg taix caong heue. Liex Ning simi mai hu tix, nawh yaox reem hia tai hawt krax vung viang ngie, nawh bre tix gaig, hia ankix hoit reem tai, pu: hu laik daux sipeem, praok sipeem kwe nyiex iak tix lhang. Liex Ning hu hwet hawt nyiex iak an, gleuh siviex, pwi paoh siviex ruk mawh pwi eei hia an heue.

Pwi eei hia yaox Liex Ning, uik siyaoh ngie mai ah tix nin, "Maix mhawm, Liex Ning paoxgrawm. Mawx pa viex maix hwet tin?" Liex Ning nyiah mai ah tix nin, "Aux kwe cao thong krax, mawh hia eei maix pa thong aux hwet tin heue."

Lox chawk:

1. Liex Ning ot dee mawx lie?

2. Liex Ning rian kok pwi mawx kum mai tix lie?

3. Pwi pa yie hu kok cao eei hia sivoe an, hu dee mawx lie?

4. Hia khankix reem pa tix lie?

5. Cao thong Liex Ning mawh pa tix lie?

Lawg 21

Lox Sidiex Vax Kao Gum

1. Ux ia ah khrieang,       Rieang praix ah khroih.

2. Koek praix viex niex,       Lhiex praix viex rawm:.

3. Lhak tix kaux ang pian,       Rian tix kaux ang tauh.

4. Khrauh ang cun: mawh ox,       Nghox ang teei mawh tiex.

5. Nyaux rawm: koek boek dao,       Vao sikah krox sux.

6. Ting gum tom yie sak,       Lhak kaing tom yie hoit.

7. Vieh sipeem tom ih lhax ka:, Vieh gwang ma: tom sawm eep nghox.

8. Rawm tai puih tom siah keei kling, Ting ngu phlu tom nyawm eep kuih.

9. Moe tom lawm tom pon tix mug, Lox tom rug tom pon tix krai.

10.Rauh te pig tom krox puing klang,       Lang rhawm keut tom chix prawng been.

Lawg 22

Miao: Sum Kax

Ai Ka: mawh cao yuh ma: kaung: tix kaux. Nawh sum sivawng daux ma tix, hwet baux kaux hoit pon sivawng miex nyao heue. Khaix hoit ieh moeng nawh pa kaux Yex Hoing sivawng uik,

Pux nawh pa kaux Nyi Nap deeih sum ceem tiex daux ma:, hwet baux kaux, hoit pon ceem tiex miex nyao heue

Kawn miao: yaox yuh nan, teei nang kawn kax viex tix hu sum daux ma:. Grawh grawng nawh, kawn miao: kawx, simie tix pon kawn kax miex nyao heue.

Lox chawk:

1. Ai Ka: mawh cao yuh pa tix lie?

2. Ye Hoing mawh pwi mawx lie?

3. Khaix leh kix sivawng, pwi mawx deeih sum pa tix lie?

4. Miao: sum pa tix daux ma: lie?

Lawg 23

Kawn Peh Yuh Paoxgrawm

Didix, kawn peh tix mu hu sawg tix yuh paoxgrawm mai tosat tang ceu tang mu heue. Yam jah nawh yuh paoxgrawm mai kawn ia, kawn ia khan nawh ih kawn kawng, kheu ang nawh sax ih kawn kawng, nawh ah lox ting bwan son ka kawn ia yuh nin, " Paoxgrawm eue, laoh lie pa yuh maix, viang mawh nan, aux ang sax mawh pa ih kawn kawng heue."

Khaix an, kawn peh deeih hu yuh paoxgrawm mai kawn miao:, kawn miao: hu teei kax, khan kheu kawn peh ih, kawn peh ah lox ting bwan son ka kawn miao: yuh nin, " Paoxgrawm eue, laoh lie pa yuh maix, viang mawh nan, aux ang sax mawh pa ih kax heue."

Khaix an, kawn peh deeih hu yuh paoxgrawm mai kawn sox, kawn sox khan kheu kawn peh ih si ang. Kawn peh ah lox ting bwan son ka kawn sox yuh nin, " Paoxgrawm eue, laoh lie pa yuh maix, viang mawh nan, aux ang sax mawh pa ih si ang heue."

Khaix an, kawn peh deeih hu yuh paoxgrawm mai kawn mawie, kawn mawie khan kheu kawn peh sawm rib klai heue. Kawn peh ah lox ting bwan son ka kawn mawie yuh nin, "Paoxgrawm eue, laoh lie pa yuh mai, sawm ax tau heue."

Lox chawk:

1. Kawn peh yuh paoxgrawm mai ceu tix lie?

2. Kawn miao: khan kheu kawn peh ih pa tix lie?

3. Viang ang kawn peh ih ka pa khan kheu paoxgrawm nawh tiblax kawx, nawh deeih ah lox pa tix ka kix lie?

4. Kawn peh chix ih si ang lie?

5. Kawn peh chix sawm tau mai ceu pa tix lie?

Lawg 24

Kawn Miao: Met Kax

Didix, miex miao: mai kawn miao: hu met kax daux klawng tau heue. Yam met kiex kax, kawn miao: yaox akyawng tix mu pu: hwet, kawn miao: an ploi krong met tix kax mai hu nyhawp ka akyawng heue. Akyawng yaok tix pu:, kawn miao: ang lai pon nyhawp, mai viex taix yi tix deeih hwet hawt klawng heue.

Yam deeih hwet nawh ka dee ot miex miao:, nawh yaox miex tix pon met kax ting tix mu heue.

Khaix an, kawn miao: baox hu met kax daux klawng, nawh deeih yaox pungpiang tix mu, nawh ploi krong met kax cie tix hu nyhawp pungpiang, pungpiang yaok tix pu:, kawn miao: ang lai pon nyhawp, viex taix yi tix deeih hwet hawt klawng, kawn miao: hu gaig, miex miao: baox pon met kax ting tix mu heue. Mawh kheu nan, kawn miao: meet rhawm mai ah nin, "Yuh pa tix aux ang pon met kax pie tix mu kawx lie?

Dom mawx dom an, miex miao: simi ti jhak ka kawn miao: mai ah nin, "Phan sang met kax, met ka kax mhawm mhawm, paw kieh rhawm tix hu ra loe ceu keut. Awm maix in, tix vut maix hu nyhawp akyawng, tix vut maix hu nyhawp pungpiang, maix tom chix pon met kax yuh ka mawx lie?"

Khaix an, kawn miao: nghiet lox sidiex miex miao:, ang lai kwe rhawm ra loe ceu, taug bre rhawm tix met kax heue. Viang akyawng mai pungpiang baox deeih hwet tix pu: ka dee met nawh kax kawx, nawh yuh tix ang lai yaox, ang rheung, kawn miao: pon met kax ting tix mu heue.

Lox chawk:

1. Miex miao: pon met kax miex mu lie?

2. Kawn miao: ang pon met kax kheu jao pa tix lie?

3. Miex miao: sidiex ka kawn miao: yuh ka mawx lie?

4. Bawk ghoit; kawn miao: pon nang kax lie?

Lawg 25

Kawn Ia Mai Kawn Pet

Kawn ia mai kawn pet hu klieh mai paox tix. Kiex hu laik daux pum nyhee. Kawn ia pon rieh viak miex nyao, ih nawh nyawm ngie. Kawn pet ang pon rieh viak tix mu kawx, uik riak riak ngie heue.

Kawn ia yaox yuh nan, tawx pon nawh viak nawh yo kawn pet hwet tix ih.

Kiex hu hwet hawt kawn klawng. Kawn pet ah nin, " Kawn ia paox pux, aux laik teei kax daux klawng tawx maix ih." Kawn ia ah nin, "Aux hu nang." Kawn pet ah nin, "Ang pon, ang pon, phan maix laik sen maix yum tete." Kawn ia ang doh cu, nawh briex kawie hawt khaix kawn pet laik nang daux rawm klawng heue.

Kawn pet taug sawk tix giex kax daux rawm, yaoh ka mhong tix lox riak kawn ia. Nawh niad phai loe tix hu hwet hawt kawn ia, kieh kawn ia ngawm piang blawg tix heue. Kawn ia haok hwet toi klawng, gauxrhawm mai ah tix nin ka kawn pet, "Kawn pet puxke , laoh lie ting bwan son kheu taoh maix aux khaing krax yum heue." Lox chawk:

1. Kawn ia mai kawn pet laik dee mawx?

2. Kawn ia pon rieh viak miex ding lie?

3. Kawn pet riak jao pa tix?

4. Kawn ia chix loe rawm li?

5. Mawh kheu jao pa tix, kawn ia ah lox ting bwan son ka kawn pet lie?

Lawg 26

Toi Hu Mox Tix Daux Nong

Tom yam jah tiex tix loi mawie tix bawh, raix tix pang rang tix peem didix, toi mai lak hoit ot tau sijheeng, mawh paoxgrawm moh, hauk kiex paing khawm uik awm paox tix heue.

Son sang yuh kiex tix mhawm grang, kiex tom phaw: lox tau, lai loh paox ti pawd rieng toi ka hauk paox tix heue.

Lak jah tix gaw toi pawd rieng toi, lak shiao rawm nammeuk lung, bre tix pawd piang hauk toi rhoi mawx rhoi an, ot khaix baox teei rawm nammeuk raoh kraix ka gawng caong toi raoh ngie, khix hoit pawd nawh toi uik, toi kiet mhawm grang tete, khaix lak uik gaweng ngie ka heue.

In phao, caw toi pawd rieng toi ka hauk lak phao. Toi taug sang jah tix pawd, keem mawh mhong nawh lox pa tix ang tawng, toi yaok tix tong sijaox, ah, "Mawh tit lox pa tix, mawh tit lox pa tix," Lak deeih yaoh nang ka lox toi, taug sang yaok tix pu:, toi yaok tung rawm nammeuk lung lhauk nawh ka lak uik, lak hoit lung khawm jung tix, kiex tang to khee heue.

Khaix an, phan lak yaox ka beuh grang tix yuh nin, nawh hoit kin meet rhawm ka jao, phan sidauh toi dee mawx, nawh pheet tix tut heue. Toi lhat ka lak, tom to: laik daux nong, hwet tom singao, toi tom ang lai pon lih khaing daux nong heue.

Lox chawk:

1.Yam jah dix, hauk toi mai lak mawh pa yuh ka mawx lie?

2. Toi kiex lak phaw: lox pa tix ka paox tix lie?

3.Toi kin mhawm grang khaix pawd lak pa tix ka nawh lie?

4. Mawh kheu jao pa tix lak lung khawm jung tix lie?

5. Mawh kheu jao pa tix toi to: tix ot daux nong lie?

Lawg 27

Ngai Klang Plawh Ting Jao Pa Tix Lie?

Been in mawh been tom yam chix chuh lhax khaox ku plah, chix sikah to liag ku ceu heue.

Poh mawh ceu pa brax lhat brax yaoh, bhaung phlu rib chuh nawh ka lhat ka, pie lox phum nawh tix ru ka deeih yaoh ka. Pwi tom ah, "Poh tong ka phum tix" khaix tom singaix heue.

Tix ngaix miex poh hu sawg tix sawm, nawh hu mai iak rhawm rhi tix , yam hu hwet hawt nong tix dah, mhong lox ah "aox" daux nong, miex poh lhat ka tiat tix to:, caw tix dig nyiex coih heue. coih pru prang hu heeik kla: luh, luh tong ka saux kla: tix hu tat nhu bi: laing, bi: laing bang lia hu tiah ngiex sawk, ngiex sawk tiat daux ngai ia praix, ia praix pu: hu tum: ka kak ox yaong, kak ox yaong hu siviet piang blawg sang:, sang: yaoh ka to: hu liah nyiex Yiex Laux grhup, Yiex Laux riak, ku ceu ku cawng tong ka khawm meung uik heue.

Kix tom toi: ceu, ku ceu ku cawng tom chawk Yiex Laux, " Riak pax ka ceu tix Yiex Laux?" Yiex Laux ah, "Mawh jao tiak sang nyiex aux grhup."

Ku ceu chawk ka sang, "Sang, tiak maix yuh tix nyiex Yiex Laux?" sang ah, "Mawh kak ox yaong pa siviet blawg aux."

Ku ceu chawk ka kak ox yaong, "Kak ox yaong, siviet maix yuh tix ka blawk sang?" Kak ox yaong ah, "Mawh ia praix pa tum: piang aux."

Ku ceu chawk ia praix, "Ia praix, tum: mao yuh tix piang kak ox yaong?" Ia praix ah, "Mawh ngiex sawk pa tiad daux ngai aux." Ku ceu chawk ka ngiex sawk, " Ngiex sawk, Yu pa tix maix lai tiad daux ngai ia praix?' Ngiex sawk ah, "Mawh bi: laing pa tiak aux."

Ku ceu chawk ka bi: taing, "Bi laing, yuh pa tix maix lai tieh ngiex sawk?" bi: laing ah, "Mawh luh pa tat nhu aux."

Ku ceu chawk ka luh, "Luh, yuh pa tix maix lai tat nhu bi: laing?" Luh ah, "Mawh coih pa heeik kla: aux."

Ku ceu chawk ka coih, "Coih, yuh pa tix maix lai heeik kla: luh?" Coih ah, "Mawh miex poh pa dig nyiex aux."

Ku ceu chawk miex poh, "Miex poh, yuh pa tix maix lai dig nyiex coih?" Miex poh ah, "Mawh lhat aux ka lox ah "aox aox" daux nong tix gum, mawh lox pa tix ang tawng."

Mawh kheu nan, can totiak totu ku ceu tom hu sawg pa ot daux nong, klang plawh cung piang kak khaox daux nong tix mu, ku ceu yaox klang plawh chawk nawh, "Klang plawh, khe mawh maix pa ah "aox aox" daux nong lie?" Klang plawh ah, "Mawh aux heue, pex chawk yuh pa tu?" Ku ceu tom ah, "Mawh lox mai pa kieh praix laux, maix caw tix se phao. Klang plawh sang se tix ang kwe, luh tom mhaing ku ceu koh to ngai klang plawh heue.

Ku ceu rug koh to ngai klang plawh, klang plawh ang lai chix yaox phao, mai nawh yiam grai ku singaix ku sawm, tosat ku ceu caoxrhawm ka klang plawh, kix deeih koh to ngai tosat ku ceu ku ceeix, khrawm ka klang plawh, klang plawh tom ting to ngai khaix tom singaix heue.

Klang plawh ang lai pi ka mawh luh pa mhaing ku ceu koh to ngai tix, nawh tom kin koeng ka luh, sang giex ti ih luh kiang khaix tom singaix heue.

Lox chawk:

1. Miex Poh yaoh ka jao pa tix lie?

2. Mawh pa tix pa tat nhu bi: laing lie?

3. Mawh pa tix pa tum ka piang kak ox yaong lie?

4. Nyiex Yiex Laux grhup ka jao mawx lie?

5. Mawh mawx pa mhaing ku ceu koh ngai klang plawh lie?

Lawg 28

Lox Niep

1. Ah mawh kieang, nawh kwe pruik,

Ah mawh sim, nawh kwe plax yhaok.

Mawh pa tix lie? .....      

2. Ceep nawh sibeh preeh pawd lai:,

Yo nawh, totiak tong khawm bee.

Viang ang kwe nat mawg, ang kwe lien,

Kawn kok nawh mawh simiang ting.

Mawh pa tix lie? .....      

3. Nyiex ra rong, plong ra tiiep,

Mawh pa tix lie? .....

4. Taix tix kho:, to: tix yau.

Maw pa tix lie? .....

5. Miex awn, kawn riex.

Mawh pa tix lie? .....

6. Riex kawn, awn miex.

Mawh pa tix lie? .....

7. Plix mawh kawn dawk, plax mawh jhi:.

Mawh pa tix lie? .....

8. Plax mawh jhi:, plix mawh kawn dawk.

Mawh pa tix lie? .....      

Lox pawk:

(1) blak, 2) sivai kohku:, (3)via, (4) muah, (5) plong, (6) plong (7) plix braik, (8) plix braik.

Lawg 29

Gau Tit Chix Kok Ka Ceu Tokaux Khankix

kaing:, hauk, ngai:, meeih, dot, jheeih, plawngtaix, giantaix, ngawng, brauxcaong, giancaong, loek, haukngai, yhaok, kap, ngawk, klip, jau, klaik, praok, naok, sitaing, nyoi, ba, siviang