[Page numbers and section ids (if any) are visible in Mozilla Firefox and other browsers which support CSS2 -- not Internet Explorer]

Lāi Loux

nklog dix pug mgreem

gaing lāi

dōng yūng ngai lāi dīx     (1)

kaox si mglāi hoig haing     (3)

nbōui jāb hliex vōung van     (7)

dax deng siao ping sum kaox     (11)

loux gāb brim ra mgrong     (15)

njih van
blōg yaong

mgūang lāi loux dīx (18)

dōng yūng ngai lāi ra     (23)

mgāig dian see         (26)

daix iag njiad gluing nbrad     (31)

gouig ndaex giab dāi     (35)

hrom hri si ma kix     (39)

mgūang lāi loux ra     (43)

dōng yūng ngai lāi loui     (48)

dom sim ra mu     (51)

lai giex blix mgīx     (54)

grax iag hmom mgrāng     (58)

houig dēei grāeng mgrai     (64)

mgūang lāi loux loui     (69)

dōng yūng ngai lāi bou     (73)

loux gāb brim ra mgrong     (75)

bah yāox
gon ndūng

hlax vou lom lei     (78)

nbōu vōung aoh ndaing mgrāng     (81)

sang hliex brāix     (87)

gon mgoui hleih vāi si ndax     (92)

mgūang lāi loux boun     (97)

si ngāix boun mu (105)

nyāex lag rom     (108)

see ma gūang     (111)

jīang sang     (115)

mgūang lāi loux puan     (120)

dōng yūng ngai lāi līah     (124)

nyāex rom ang bī būi bāog ndūng     (126)

vuang e siao     (129)

diam rīang nyīiex yaong     (133)

mgāex hrom ndaex vō van     (139)

mgūang lāi loux līah     (144)

dōng yūng ngai lāi a līah     (148)

gāng gōi bāing giex gāng gōi bae     (150)

gon sang si ra mu (155)

gon bāox nyōm     (159)

gon nyōm glīan tam dāi yī     (163)

mgūang lāi loux a līah     (168)

dōng yūng ngai lāi ndaix     (174)

gon nbun dāi man     (177)

daix dax hag diex lom lei     (182)

lōng lang lang si nbaeg     (187)

nbēen hu ho qe (193)

gon raih rouh sōg mīex     (198)

mgūang lāi loux ndaix     (203)

vō npaeng vōung van     (207)

gon nyōm lāoh     (209)

si ndōm mēeih sang     (212)

būng nbung     (216)

gon rāo kaox līh kaing mgōng     (220)

blah līh ngai lāi kraox (dīx)     (223)

blah līh ngai lāi kraox (ra)     (231)

vōung van houig! ngīad gīeh eix pai lāig ndaex vōung van hmom mgrāng dāe!

dōng yūng ngai lāi dīx    

vōung van ndēeih hag diex
gū jēe hoig ndēeih haing
dāi raoh si mglāi glāi
sim rong glao si vaig nkraoh
rom gaing hra hoig lā
rom ba vāi hoig luah
dāi gū jē mgrūm bruih
sim gū jē mgrūm nyei

geem hmoung maix loux vōung van? geem yāox maix nbōui jāb vōung van laih? pai houig diam nang vōung van hmom mgrāng, pai hu sōg yōx vōung van oud ndēe mox.

1. kaox si mglāi hoig haing

saih vōung van lāo loux mai kaox si mglāi,
lāo boud lāo boud,
gon kaox si mglāi, hoig haing.

hliex vōung van heem kaox si mglāi,
heem boud heem boud,
gon gag kaox si mglāi, hoig beei.

npaeng vōung van sad gaing kaox si mglāi,
sad boud sad boud,
rāo gon kaox si mglāi, hoig glāi.

si vāig vōung van yūh mōi moux mai kaox si mglāi,
moux boud moux boud,
nyā gon kaox si mglāi, hoig boui.

kaox si mglāi glieh lin mai gon nyōm,
glieh boud glieh boud,
jūb gon nyōm bāox mgrōm, hoig huan hlaong......

oud ndaex vōung van, gon goui ba dix ba haing nang?

duih siah     hliex si nūm     gag kaox     rāo kaox

on si u     sad kouig     glieh hlein     haing

2. nbōui jāb hliex vōung van

hliex vōung van, om geei njeeih nyōm nbun vōung van, gōi dum ngīe bīang diex, brā brā brā, brā brā brā ......

nbing gaeng ndaex dīag, gon sim dīx pung si mō si mōd gāing goui jē dīx mgrong: nbāoh nbōui hliex vōung van geem lūg (-> lug ?) yūh ga mox?

gon si vāig ah: "nbōui hliex vōung van glāi. beix ja mgāig, hliex vōung van dum nbing rīb, rīb geem yāog glāi. hliex vōung van lāeh kaox si mglāi, kaox si mglāi gah hoig glāi nang."

sim saig ah: "ang ko, nbōui hliex vōung van mōh ba raoh. beix ja mgāig, hliex vōung van hruad dix gah bīang kaox dīe, dāi kaox dīe yāog dix raoh. hliex vōung van jōud pung kaox dāi blīe, dāi blīe gah hoig raoh nang."

hliex vōung van geem lūg [lug ?] mōh nbāoh nbōui ba dix nieh?

gon sim rong ah: "ang ko, ang ko, nbōui hliex vōung van mōh ba si mgraing. beix ja mgāig, hliex vōung van dum ndaex ma daex nbēe, dāi daex nbēe yāog dix si mgraing. hliex vōung van dum bīang daex leen mgōng, dāi daex leen mgōng gah si mgraing nang."

hliex vōung van hmoung gah si mō si mōd gix, nīe ngīad dix sae rīang hliex, brā brā brā, brā brā brā ......

pad ke veng, geem mgūah jūb qe dix hlein yōx.

njeh hliex     njeh rom _
si loh     ngīah si ha _
mgrong gaing mgrong lāi son _

3. dax deng siao ping sum kaox

vō sum kaox ndaex nūm 1985, mōh si ngāix ndaing nū bī būi dīx ngāix.

ngāix in, bīang rāo ma bai om ang goui, npaeng vōung van gōi pru ngai nbāoh. ndaex būi sum kaox gah tian tang gōng yian, rīex nbrēi būi dix mgāig bah dīng njū goui 81 nūm dax deng siao ping. ja yāox gah nqob noh nqaog hriam, mgāex hrom hri mai bāog dix ndaex sum kaox, mu rom laeh hoig nāog gah gaing gab, gon ang ndouh laex dix.

hoig bāog ndaex sum kaox dīx ndaex, dax deng lāeg gon kaox biag van hmom joung dīx mgong, gōi rīan ngīe dix sae gah ndaex, lai yāog nqaog jee diex mīex nqaog dix. noh jūng ndēe si ngāi ra loui ndīang nbrēi dix mgāig, ah ang nyāng hmom njūng, si lōi dix ah: "ang jīx, ang jīx!" lai dix hu joux gon kaox dom njūng.

kaox biag van glāi si im dīx mgong hoig sum dix hmom ngīe, hoig om lien nin jūng rāeh ngīe dan. ngai nbāoh dax deng dāeg līh ngai ngīah ngīe mai nyōm hrom dix.

in ngāix, kaox biag van sum daix dax deng siao ping hoig huan dīng, "kaox siao ping" hoig mōh ndēe hmom mgrāng gah ndaex tian tang gōung yian dīx ndaeh.

nbōg sum kaox hoig ndēix houig, eix gah krei dix hu sum kaox nang!

4. loux gāb brim ra mgrong

njih van

id vōung van ang dōng njih rīang,
hmoung ux sim sai gū si ndāeh.
bōun nbōu boig mōh loux hliex npaeng,
dōng gah krum dāi mīex ndīng.

blōg yaong

mglaoh rīb bu sim rong ndaex kix ra,
si mglāi ndīe glong yōd daox ngū vōung van.
gon nyōm nāox lāi jāo ndēeih houig jo,
gī sang bloi, njāox jei yām houig npaeng.

jao gāb ____

ba yāox ba hmoung ____

njāeh ndīx houig ngāix ____

yūh eix njāox jei dāe hu bloi!

jīx.

ba dang yāox ex

(si mō)
(bai nāb)
(nāog si nkoux)
(ngēem gaing)
(nyīiex dox lāi)
(lā lī iag)
(jai māe)

in ngāix, ex yāox yūng mgrōh mgrong dōng ngai lāi ra jē. geem dōng naix noh mōh ba dix?

grom gū kix briex gū ngāix

bruih dāi si u van
npaeng van vō nbāoh
nblang brāix glāi rom ma
puan nbōui līah jāb
bruih dāi gū jēe
mglaoh glao mgrāox ngīah

mgūang dāi mgūang blix

yaong yix hoig nīe sum kaox blix.

vōung van, kaox blix hoig dāi, dāi mag lī hoig bruih, dāi ping go gah hoig bruih. yaong yix hoig mōh mguang dāi.

vōung gaex, blix hoig dēem. mag lī hoig dēem, ping go gah hoig dēem. yaong yix hoig mōh mgūang blix.

lai lāo loux mōing

vōung van oud ndēe mox

1. geem hoig yāox maix vōung van? lai lāo vōung van yāox maix mai bāox mgāe lāi dix.

2. dēei vōung van diam maix dox būi hun mgāig, geem lāo gix hmoung ba diam jao maix.

3. ja ping yōx mox bah rīex hmom diam, mox bah rīex hmom lāo.

ndēe ndīh naih

ex jīx eui

ex ndaing nīe jix eui vōung van: "vōung van oud ndēe mox, vōung van oud ndēe mox......"

ndēe laih dix yūng ngai lai

ex dōng yūng jēe gaex bāox mgāe jūb kom uig, maix nīe?

eix dōu goui nyīiex nyōm oud si u goui gū gaex. eix muih nyīiex jao dix, muih mīex geeing dix, muih būi ndaex nyīiex gū gaex.

dōng yang ngai lāi ra

gon bāox mēed, gon iag nūm, nāb būi dīng, dōng nāb ni.

mīex geeing bād, nbrēi dix hngiad, yūh gāing lūd, pai ndēeih joux.

būi dīng lūd, geem lai grāi, hmom si mū, rāeh hrom hri.

gāing ndaex nyīiex, rian dix glom, pag dōg tu, bih bag nbrog.

nyīiex muih ex, ex muih nyīiex, gon nyōm hmom, yō gū gaex.

geeing     mīex geeing     yūng lūd     lūan lūd     nbēen lāo     gāing ndaex hrom

geeing     bih (lūd)     gāing

joux sēe     joux quh bih     nyīiex nyon bih     dōng nbēen     ang dōng

joux     bih     dōng

5. mgāig dian see

gū ngāix, yix kom nyīiex dōu mgāig dian see gū gaex,
mgāig nyīiex yix dian see, rūg goui ndēe ndaox ndeing ____

geeing rāeh mōh ba gin hai gah mgāig jux qiux,
lai yāog breed si laih dīad qiux si mgouig dīx nbōg.
ang dōng yūh ga mox louh noh mōh glieh jīng jī,
ah yi yi ya ya nan, glao ang jīx hoig jīx uig.
dēg ngīe yīiex ba bai sang hngiad,
yiex geeing hoig dōu mgaing kaing.

yīiex geem louh ping dao yām mox?
būi dīad qiux rūg njiad dou haog ndaex bag.
"qiux hmom, qiux hmom, ngīad dīad lāig."
yiex geeing ex mgāex mai rīag yōu dix.
yīiex ang lai mgāig dian see ndēeih mgāig yiex,
mgāex kom ndīeh dix daix mai yiex geeing ex.

mīex līh kaing ndaex nyīiex een lāi,
noh dab joux lāi dāeg kraox bōd jao dix.
yāox gah hoig dāeg māo mīex dom ngai nbāoh dix,
yix lai ah ang lai mgāig si laih dīad qiux,
gīeh mīex gōi hngiad ying yōx, mgāig glieh lin.

gū ngāix, yix kom nyīiex dōu mgāig dian see gū gaex,
mgāig nyīiex yix dian see, rūg goui ndēe ndaox ndeing!
ndaex hrom būi gū gaex dang goui gāing moux dīx jē,
rūg mōh ba dix? ang grāi maix gah dōng.

geem rūg mōh gāing moux ba dix nieh?

mīex geeing ex rīex muih dix mgāig sing veng lian bo.

mīex geeing ex rīex muih dix mgāig jē dix? kaix ngāix ex sang krian dix dōng.

6. daix iag njiad gluing nbrad

yix kom nyīiex dōu muih rīang diam lang lang dīx blah.

geeing dāeg houig kaing yūh dix gāing, yāog dēei rīang, mgāig hu mgāig ndēeih, geem glīeb rīang oud gah nding. lang lang ang si ndong gah, qog: "mōh ngīe diam ex daix iag dix ngīe! ba diam ex goui ndīng ndōd, yūh gah mox maix lēui glīeb blah in noung?"

geeing ah: "daix iag njiad gluing nbrad in hoig deem ex dēei giab si re!"

mīex houig kaing yūh dix gāing, dum ngai gah rīang, ngīah mai ah dix: "daix iag njiad gluing nbrad in hoig deem ex si ndaex man god daix!"

yīiex līh kaing nyīiex brīex, hoig dum ngai gah daix on raoh oud gah rīang, ah bōx: "daix iag njiad gluing nbrad in hoig deem ex grāig ndēe ngīex heui!"

lang lang hoig dōng yūh gah mox gix lēui muih rīang in gū gaex. noh mgāex mai ah dix: "groux ex hoig dīng, daix iag ndēeih mōh daix dīng, noh nīe bōun deem beix yūh gāing gū jē!"

kaix hoig dīng lang lang, jīx deem būi ndaex nyīiex yūh gāing ba dix?

ex hu dang geeing

ex dox gah mīex    

ex deem lāo see    

ex yūh sōun būi hun    

7. gouig ndaex giab dāi

bōun ngōb jāo, gouig hoig dong houig hong nyīiex, mīex deei dix houg brūx id yīiex. siao foung qog mīex dix: "brūx id yīiex ex ang dīe jāex jēeix gox, yūh gah mox (maix) lēui houg?"

"hoig houg ex brūx, nīe si u gah hloub yīiex maix noh." mīex ah nin.

"yūh gah mox liex?" siao foung lai qog.

mīex ah: "goui dāi ndaex brūx, gīeh gouig lāig dix oud ndaex dāi, maix ah si u ang si u?"

hoig ih brīex ngōb, yīiex sang mgre dix bōun ngāix, mīex gouh brūx dōm bīang gu. yīiex beeig gieb dāi, lāig mgreem brūx, ah nin: "brūx in ndaing si u." noh yieb ngai dix id nyōm ngīe.

yīiex hoig lāig id. siao foung gēd: dāi gah goui ndaex giab dāi yīiex noh geem, noh nkioung daix nkioung jāong dēei giab dāi yīiex dix een noh ndēe si ndong gouig.

yīiex hoig haing, siao foung dēei giab dāi een hod gu. yīiex gaoh kaing bīang gu, qub jāong dix ndaex giab dāi, ndaox ndeing geem qog: "yīh, giab dāi in peix jīx si u nin?"

siao foung ngīah bōx, ah: "yīiex, ndaex giab dāi hoig goui gouig gah mīex nyāo heui!"

8. hrom hri si ma kix

mgrēng nbōu, kix bloi ngai dix si nax man dīe ndaex ndouh, yāox gon nyōm nbun dīx gaex id bīang gu, braog noh goui nbae gōg dīx mu, ndaex nbae sae blix mai brīex su siah gah ndaex.

kix dang ah nin mai jao dix: "bōun sax gon nyōm sang hu glieh blag brāix, dee mōh hu lai lāo mai dax si ngāix, gīeh brāix glong hmom bōun sax."

kix lai hu houig ndaex ndouh dang dīx nyīiex, yāox nyōm nbun dīx gaex nbrēi dix briex saex mīex dix.

mīex noh ah: "jeng jeng, id jāo heui, bō qaox yūh dix dāeg, bōun sax maix gon sang hu glieh blag brāix."

mīex, ex ang lai hrom hu.

"bōun sax dee mōh hu glieh mai būi hun heui!"

"njāo nin, jao bai ah saex maix ang nyāng moi!"

kix gōi hu kaing hod ndaex ndouh, ndaex hrom gēd: "ex hu lāo yōx mai dax saih, bōun sax gīeh brāix jēen hliex kaing!"

kaix in ra ngāix njiad mōh ngāix hmom gouig, gon nyōm gix ang lai yōm bīe dīx gaex, ndia bāox dix, mgāex hrom mai lōng dix ndaex grax hu blag brāix.

(piao ho qe)
(sum kaox)
(jao briex)
(vō kraox)
(lāi lāo dix blah)
(nāog biang mgōng lūa)

ex yāox ngai lāi in gix jix dix siao mgrōh mgrong lai dieh lai tie hu mgāe. maix yāox noh nang laih?

glīeb
rīang diam dīx blah
nbuan njēe māong nblāong
njāeh yūh
dax jang
baoh mōing ang nqeeih

mīex geeing     gon brāix     ngai
jao bai     si ngāix     gin muih
briex krei     joux louh     hu kaing

quh qih     ndaing si mgouig     ndaox vō
nbrēi yūh     si loh     meed hrom
gāing see     dīeh     dīx blah
dāeg mōh pao     kom uig

giab

ex ing ndaex nyīiex, beeig giab dix,
mīex geeing ing ndaex nyīiex, beeig giab dix,
dax yīiex houig ndaex nyīiex, gah dōu beeig giab dix.

giab iag giab dīng, njiad om būi dīx nyīiex,
lai nē naih dix dāe,
lai grāi ba yāox ba hmoung dix ndaex ngāix in.

giab iag giab dīng, rāeh om rē iag rē dīng nan,
ndēeih houig ndaex ndēe laex yian yeed,
nbrēi dix jīm nyōm nyīiex oud si u goui.

ex gēd dix sang yūh gah mox

ex gin ndaing gēd dix deem mīex geeing yūh gāing nyīiex, kee mōh njāo hnie gix ex ang jīx yūh, ang jū ex yūh. ex gēd dix sang yūh gah mox liex? deem ex gēd yōx mgrong hmom jīx ang jīx, hmom laih?

ndēe sae nang dōng ngai lāi

yām mgāig ex dian see hoig dōng yūng ngai lāi mīex nyāo, gieh ex ah būi hun hmoung.

eix oud bīang hag diex lom lei in hmom mgrāng. hag diex lom lei hoig mōh nyīiex yaong eix gū gaex, eix gū gaex ndaex būi dōu muih noh.

dōng yūng ngai lāi loui

bai om dui si mōg,
hra dui si ndab.
npaeng on dui hliex siah,
gouig ngōb dui gouig nbōu.

dāi dui rīb,
būng bīang dui hyia.
rāo ma dui dīag dū,
hmeen raoh ngūd dui hreing raoh rod.

dīe dui si mēi,
kaox si mglāi dui kaox biag.
mgōng si ngēih dui rom si ngax,
loux sim dui npong dāi.

gouig jāo
gouig nbōu
si mōg ngōb
si ndab vōung gaex
rom si ngēih mgōng si ngax
hmeen raoh ngūd hreing raoh rod
npaeng on hliex siah
dāi npong loux sim

9. dom sim ra mu

ex dēei dom sim kaing si nax gag kaox ra mu,
gon dom sim sīem si gāong ngie,
njiad nyōm dix mūan ndaex dom daix.

mīex yāox noh, ah bōx
dom sim ra mu hoig mōh gon sim ra mu,
mīex gon sim rīan dix gin lu lax hrom pao

ex gōi si ngēh ngīe dom sim,
ngīad dix hu braog kaox,
gōi yōg ngīe dix ndēeih een dom sim.

ex yēng ba hmoung loux si mglao gon sim,
yāog gaing dix,
bloi ngai dix blag rāo ma ndaex hlaong ndaex si ngāi.
[nyaob shab ?] last part of Lesson 9 appears to be omitted in both Chinese and Wa text --RK

dom sim si gāong ngie
si gāong ngie dom sim
gon grax lang ngie
lang lang ngie gon grax
kaox biag hlaong hlaong ngīe
hlaong hlaong ngīe kaox biag

10. lai giex blix mgīx

lai ndaing hlag hliao hei oud, hoig mgāe dix jīx bieh dix ih blix mgīx. noh mgāex hrom mgāex hri mai lāig dix ndaex noung dīng, bieh dīx mu lōi dīx mu. blix mgīx gū mu peix dix npong nan, peix dix nyōm nan.

si njāox, lai kiab kiab ngai dix, ndouh hrom gah: gīeh eix bieh blix mgīx noung, ang sum kaox mgīx, gon goui dīx ngāix sax, kaox mgīx bīe dīx mgong ang lai goui!

kaox mgīx ang lai goui, noung ang lai goui, kaix in sax bag glō ngīe gū si ndāeh, gon lai, gon gon lai, gon gon gon lai ...... gix sang ih ba dix liex? gix sang hu oud ndēe mox liex?

ko, lai hoig goui ju yi hmom: yām bieh blix mgīx gū nbōg, ih dīx mu, geem si nbaeng ndaex diex dīx mu.

vōung van, kaix līh hliex siah mu ra loui nbōg, gah ndēe si nbaeng lai blix mgīx, hoig gūah gon kaox mgīx joung nyad ngīe dīx mgong dīx mgong.

kaix in sax, ndēe in dee rīan dix mōh rāog kaox mgīx si ndaing hmom.

kaix in sax mgrāng sang yūh gah mox? eix diam noh līh heui!

11. grax iag hmom mgrāng

si vēui nyīiex sin seng beid goui grax iag lang ngīe gah dīx nyāing, ndaex grax dōm si māox dom han brēeih glāi bīang, braog grax bruih dāi nbāox nbōui gū jēe gah jē.

nyōm nbun gāng gōi gōi hu ngīe bīang grax iag in, ah nin: "mīex eui, grax iag in peix hmom yūh nin!"

jag sin seng gōi hu ngīe bīang grax iag in, ah nin: "mīex eui, grax iag in peix hmom yūh nin!"

bāox mēed bāox mgrōm bai sang lai līng, lai lāo loux bīang grax iag hmom in. kom mōh nan ang nyāng hreeng, hnyee hnyog hoig bum dix bīang grax iag mīex nyāo, rōi bu houig bu ndēeih bīang grax iag ah vūng vūng nin, grax iag hmom mgrāng ang lai yāox.

nyōm nbun gāng gōi nbāox lōng grax iag in, kleeb haeg ngai gon līg dix, ah: "yīh, grax iag hmom mgrāng jīx lē ang lai yāox?"

jag sin seng lai lōng grax iag in, toux boud mēeih dix, ah: "yīh, grax iag hmom mgrāng hoig hu blag mox?"

beid sin seng gah yōu dix ah: "si yīiex eui! grax iag hmom mgrāng ex ndēe mox liex?"

noh mgāig boud mgāig boud, ndīeh si njāox ndīeb ndoung dix, ah: "hoig mōh lūd ex! ex sang yūh lūng dix sōg grax iag hmom mgrāng in ndēeih houig!"

beid sin seng vīex tui qe iag houig dīx hlang, vīex nbih houig dīx mu, nbrēi dix bih hnyee hnyog oud gah bīang grax iag. nyōm nbun gāng gōi giex jag sin seng yāox noh, gah ngīad houig deem jōi. gix mgiang dūng hlaeg rom, hlaeg hlaeg rom gah dāi, kouig heem grax iag. ang goui mīex nkreeng, grax iag si ngēih si ngax ngīe dīx nyāing hoig ndēeih goui.

nyōm nbun gāng gōi ah: "grax iag hmom mgrāng njiad npong ngie!"

jag sin seng ah: "grax iag hmom mgrāng njiad rīang ngīe!"

beid sin seng ah nin gah bāox mgrōm dix: "gīeh grax iag hmom mgrāng oud si nqeeng mai eix heui!"

pad ke veng, geem mgūah jūb lai glieh.

gon grax hmom mgrāng ang lai yāox.

gon grax hmom mgrāng yūh gah mox ang lai yāox?

ex sang yūh lūng lōi dix sōg gon grax hmom mgrāng ndēeih houig.

hnyee hnyog oud braog vīang eix mōh gaoh kaing ndēe mox?

hnyee hnyog in gix hoig hu blag mox?

eix liu mgāig dāe dix nbōg hang.

12. houig dēei grāeng mgrai

in ngāix, bāox mgāe nklog dīx jūb dīx hu mgāig mgūang kaox oux.

mgūang kaox oux ndaing dīng ndaing dīng, dāi rīb kaox oux goui ndaex ndaing nīe ndaing nīe. nyōm bāox mgāe nkua braog dax jāng jao briex mgūang kaox, hngiad gah lāo noh dāi rīb kaox oux dīx jēe dīx jēe, si ndaing nbrēi dix hngiad heui.

mgrēng ngāix, bāox mgāe loui gaex dīx pung, puan gaex dīx jūb, ih brīex ngāix vīex dix gah nbīang rīb.

hoig sang krei dix ing, būi hun preing dix hmom, tang lao see nbrēi dix ah: "jūb bāox mgāe, dax jāng sud grāeng dīx nblah nux, mōh bāox mgāe mox gix ba mgrai grāeng, houig dix dēei mgāig gah ex din."

dou ngai būi si sib nbrīan [nblīan ?] dix dīng dīng ngīe, daix iag būi si sib dang bu bi ndaex hae dix. ang goui dīx vūd, nqeeih iag būi si sib mgrūm ah: "tang lao see, ex ang dig grāeng."

"ang! bāox mgāe dig grāeng dix ang lai dūx." tang lao see hoig ah noh, yāog hae yang yid si ndong ngīe dīx mu, ndaex hae goui kaix log rom nyāex, hloux mūah npong, jei god nqeeih, gon goui nklaog jēem diex. grāeng in gix mōh ba sud dax jāng kaing nbing rīb.

yāox grāeng oud ndaex hae yang yid, bāox mgāe mīex gaex dix hoig raoh ngai nbāoh, grāeng an gix rūg mōh ba dig nbing rīb. gix gū gaex dou houig hod tang lao see dang dēei "grāeng mgrai ndēeih" dix. hu nblōng goui dēg hloux blix an dein.

tang lao see nbuan boud dax jāng, dax jāng nbuan boud tang lao see, ngīah um ngīe mai nyōm hrom dix.

(nbrēi yūh)
(njiad jō)
(sao sian dui)
(mgrong nū)
(būi lāoh)
(nta krei)
(mgrai lūan)
(dang mōh)

yām dōng yūng ex ngai lāi lai yāox yūng ba kraox!

grōm gū kix briex gū ngāix

ndaox ndeing     hlag hliao     hei hang
gīad gāong     ko hrom     krei rīan
ngīad pai     mgāig nbuan     lū lōm
krom bum     ba dāi ba glāi     si ngēih si ngax
mgāex hrom mgāex hri

gon sim

gon sim, gon sim,
maix ja nbrīex gōi si ndōd,
gon kaox ba sum ex,
noh gon raex iag gon iag.

gon sim, gon sim,
maix ja nbrīex gōi si ndōd,
gon kaox ba ndaing muih,
noh gon jō dix id.

gon sim maix ja nbrīex gōi si ndōd jōix liex,
lai nbāox gōi jōix ngīe,
jīx ang jīx,
gon sim ba dīad hu dīad houig.

hnyee hnyog braog eix

1. hnyee hnyog gaoh kaing ndēe mox? lai lāo ba yāox dix mai bāox mgāe dix.

2. geem sang yūh hnyee hnyog ndaex yaong yūh gah mox? qe grāi hrom gēd maix yōx.

3. jūb iag krom dix yūh, diam hmai hrom ba gēd beix.

yām liag ex grāeng gah nyīiex jōuih grāeng hoig dōng ngai lāi mīex nyāo, gon briex krom lāi hmai briex brēem dīx nblah!

vōung aoh sang houig pao. ndaex vōung aoh, jīx līh gāing goui nqom nqeed ba dix lieh? eix hu mgāig yōx dāe heui!

ag yōng ndī bruig bu mgrēng rāo ma,
būng bīang yūh mōi moux si nax dāi.

ngō sum nyīiex ho hang ndaex diex, meeig ndoun brīex brēem bīang diex. grai rouh nyōm glieh ndaex ndūng rom, vī vāng gī yūh rūb vēui nyīiex.

ex sang nbrēi dix mgāig meeig geem mōh glōd yuh gah mox.

ex gon sang mīe nīe dix dōng dou diag dou dū an gix!

13. loux gāb brim ra mgrong

bah yāox

nyōm līang nbrūg mōi,
loux leing dāeh noung nam.
gēd sang nyob ja deui,
mib nqeeih jūng si njāox.

gon ndūng

mōing ndūng ang nyei hlog siah hu,
nboui kaox dīe rom muih gouig on.
gon vou dāeg nplian nyōuig lōm dix,
ag yōng ndōg jāo jūng gah bīang.

geem mōh     kom uig     hlog gah
nbrēi yām     npang rom ma     npang brāix glong
on hmom     njiad on     līang kong
rīb nbrīe     nyeeb breed     dian see mib moux

14. hlax vou lom lei

hlax vou lom lei ngīe, glāi si im ngīe.

gon njeh rom ah: "hlax vou mōh krong gang ex." gon njeh rom noi dix bīang hlax vou, kiab kiab boud dou ngai rīang si lōg dix.

gon ag yōng ah: "hlax vou mōh ndēe dum jāg bu ex." gon ag yōng jūng bīang hlax vou, ndī bruig rīang si ndong dix.

gon keid ah: "hlax vou mōh mgraih leing ex." gon keid ngōm bīang hlax vou, bloi loux leing ah ua ua nin.

gon gax ah: "hlax vou mōh jong vēei ex." gon gax oud mgreem hlax vou ngīah ah si si nin mai dou hu dou ndēeih dix, vīex boud nbāi rom ndaing hmom bāing [ndaing ?] mgrāng dīx lom dīx lom.

15. nbōu vōung aoh ndaing mgrāng

nbōu vōung aoh, ndēe glieh ndēe laex hoig yian ngīe.

ndaex rom ndūng, vou id dāeg yiab ngai dix, haing gah loux yīam ah ēe ēe nin. noh nblaih ngai dix mgāig, mōh meeig dīx mu ba oud bīang rīb rom dīx mgong. vou id qog: "gon meeig, geem yūh maix gah mox?"

gon meeig ah: "ang ex rīan hrom dix geem rāe ndaex rom ndūng, ang lai bōun haog!"

"pai haog din bōx!" vou id ngēem nyōi dix, geem gīeh noh haog bōx.

gon meeig si ndaing mgāex hrom, si ndiad dix ah "lāoh līe maix, mīex vou id."

vou id ah: "nbōu ngāix jēen id din heui! maix mgāig, bōun nbōu vōung aoh mgrāng ngīe!"

gon meeig vu vīed gaing dix, ah: "ex gon sang ing gah nyīiex. ang mōh nan, mīex geeing ex jīx lu lax hrom gah."

loux gix gīeh ag yōng laex dix bīang hlax vou id hmoung. noh qog: "mīex vou id, geem goui gāing dix laih?"

"gon meeig ba sang ing gah nyīiex, ang ex dīe jīx ing dox noh."

ag yōng ah: "gīeh ex ing dox gon meeig bōx!"

vou id qog: "brāix hvaig nin, jīx ing maix laih?"

yām in, dang douh dīx mu bu houig, ah: "ex log di bax ih rīang."

gon meeig haog bīang "jāg bu", ag yōng yāog dix bu. dang douh rīang oud vēui doug dēng rīang si lōg ngīe.

ag yōng bu boud bu boud, bu bīang gon mging glāi, bu bīang mgūang rīb glāi si im, bu houig gah hod nklog dāi dīx ndaeh, gon meeig bōun dix houig gah nyīiex.

sim uing yāox noh, mgāex mai kiab dix ngai dix.

a, mgrāng dīx dēi heui bōun nbōu vōung aoh!

mgōng hlein on on ngie     on on ngie ____
nbīang rīb glāi glāi ngie     glāi glāi ngie ____
gon grax gog gog ngie     gog gog ngie ____

ex sang hu mgāig gia nbōu vōung aoh hmom mgrāng, mgāig yōx mgrāng noh ndēe māng mox.

16. sang hliex brāix

gon gāng gōi num boud dix duah rīb gah nblāong. brāix glong ndaing eed, gon gāng gōi yāog gaex dix jūng, douig douig nyōi dix.

gon si vāig bu hu bīang gaing noh. gon gāng gōi sae rīang yōu: "si vāig, si vāig, yūh gah mox maix lēui bu dīam yūh nin?"

si vāig ah nin mai bu dix: "sang hliex brāix. ndaing leed npom hag diex, hoig gōb rom bruig gōng, ang hlaong bu, gī boud ex gah nyob dix gōng!"

mōh sang hliex brāix laih? gon gāng gōi hu blag rom ndūng yāog mgāig, gon gax hoig lai līng gah bīang rom.

gon gang gōi dou hu, qog: "gon gax, gon gax, yūh gah mox maix mgaih dīen līh ngāix?"

gon gax ah: "sang hliex brāix. ndaex rom si ndaing eed, haog yix bloi npom dix bīang rom. gon gāng gōi, maix ngīad ing gah nyīiex heui, rīan gah nteei hliex maix."

gon gāng gōi ngīad dix mgiang krong dou ing blag nyīiex. noh yāox pung meeig dīng hod grax dīx jūb, geem grāi meeig hmoung gah sang hliex brāix. meeig dīng dīx mu ah: "roung mōh sang hliex brāix, yix gī boud gah mgaih dix grāeng!"

gon gāng gōi ngīad ndīang dix dou ing blag nyīiex. noh dou nang yōu nang: "mīex mīex, mīex mīex, sang hliex brāix pao!"

glūng glūng glūng, ndaex rāo ma luah loux saih dīx daix. nbrāb nbrāb nbrāb, hliex dīng lūg bōun dix līh dīx dēi pao!

pad ke veng. ah mglib ngai nbāoh ndēe muih jao dix.

yix jō gī gah mgaih grāeng krai nang!

lī lao see jō dāeg gī gah joux dix lāi yūh nang!

___ jō     ___ nang!

17. gon mgoui hleih vāi si ndax

gon mgoui hleih nyōm nyob nbrū hod jāong nding, si uing dīx mu bōun grāing si ndax noh. gon mgoui hleih si nblih dix, nblih si ndax dix ndūd geem dou.

ang goui si ndax ndaing ang nyōm dix yāox! gon mgoui hleih gēd, sōg dix vāi si ndax mox dīx mgong?

gon mgoui hleih mōu boud, mōu houig braog glong iag. noh yāox gon gax vu vīed boud si ndax dix, oud ndaex glong dou hu dou ndēeih. gon mgoui hleih ah "gon gax bāox gei, dox ex vāi si ndax maix jīx nang laih?" gon gax ah: "ang jīx heui, ex sang sīao si ndax dix haig rom."

gon mgoui hleih mōu boud, mōu houig bīang kaox dīng. noh yāox mōi dīng vu vīed boud si ndax dix, som rīb mgreem kaox. gon mgoui hleih ah: "dax mōi, dox ex vāi si ndax maix jīx nang laih?" mōi dīng ah: "ang jīx heui, ex sang sīao si ndax dix nkree rōi."

gon mgoui hleih mōu boud, mōu houig mgreem vēei nyīiex. noh yāox si vāig vu vīed boud si ndax dix, oud ndaex rāo ma bu hu bu ndēeih. gon mgoui hleih ah: "si vāig mīex iag, dox ex vāi si ndax maix jīx nang laih?" si vāig ah: "ang jīx heui, ex sang sīao si ndax dix nkaix blag hu dix."

gon mgoui hleih ang yāox dix vāi si ndax, ndaex hrom ndaing ang nyōm oud. noh mōu boud, mōu houig gah nyīiex sōg mīex dix.

gon mgoui hleih lāo mgrong hu dix vāi si ndax mai mīex dix. mīex noh ngīah mai ah dix: "gon si vēn, maix nkaix gaex dix mgāig yōx." gon mgoui hleih nkaix gaex dix mgāig, mgāex dom yōu dix ah: "hoig gūah si ndax kraox ex dīx mgong!"

lōui houig lōui hu
bu houig bu hu
dou houig dou hu
dīad houig dīad hu
___ houig ___ hu

ex gon dōng ndēe sīao si ndax dou diag an gix nang!

ex yāox ngai lāi mux zi pang sang goui mai ngai.

ex yāox yūng .....

si ndax gon lāi njiad lang ngīe dīx mgong.

hngiad loux bi hong mōh gāing si mgāex jē.

nbuan gah dīng hliex blag rāog, ndaex hrom yīiex uig ki ngie.

grōm gū kix briex gū ngāix

nbōu vōung aoh si ndaing hmom
si laih qiux si ndaing mgrāng
blix mgīx gin nyōm dix sib
blah bruig si ndaing si ndong
mgrōh mgrong ndaing nqom nqeed
brāix glong si ndaing aoh eed

dou ngai si ngī lug lag ngīe
hlax vou glāi si im ngīe

dāi rom si nquing

ex ngōm dix glieh gah bīang hmaig. dāi rom si nquing hoig yāox, njiad gōi yāog ngīe ndīang dix houig blag in, nbrīex gōi ngīex ngīex yūh si nax mgian jāong ex. gīeh ex ngīah dom bōun roig rom ngai dix, noh geem dāeg ngīah ah ha ha nan mai ndēeih dix dou ing gah nyīiex.

dīx vūd ngie, dāi rom si nquing lai ngīah nang lai glao nang mai dou dix houig. nbōg in noh lai glīan dix dox ex jīie nklaog nblūx bāing lom, gon gax gōung si im. ndaex gon krong ex ang lai ndag uig sae.

pra pra pra, dāi rom si nquing dou hu dou houig, njiad om ngīe gon oix ba u ax dīx pung.
lāo nbēen blah mgreem hoig uig, lai nbāox diam hmai nbēen lāo jao dix mgāig mox ba hmom lāo, mox ba hmom hmai.

gon gāng gōi gon njiad lū līng ndaex grax, gon lai dū dāx dū dīx hu gah noh.

ndēe tie nang dōng ngai lāi

hu ex ndaex laih, rīex krian dix mgāig lāi goui braog grax kom ra blag. yūh nin gah ndaing dōng ngai lāi mīex nyāo!

jō gāing nū sang yūh gah mox? quh quh ndīeb ndoung dix, dee jīx goui mgrong si ngih dix.

dōng yūng ngai lāi poun

mōh bōx ngai lāi ba dix nīe?

būi dīx gaex, būi ra gaex,
dīx gaex oud vēui hod ra gaex.
mgrūm hrom mgrūm hri dāe rīang ndaing dīng,
hun būi mox gah ang mgaih dou kaing bāox.

blag mguax glāi, blag ndom raoh,
mguax ndom jō bāox līh npaeng on.
ba glāi rīex muih hliex ko līh,
ba raoh ndaing hlad rom hlaeg dix.

"nyei" houig loux lai nāb lai yūng bāox,
"hrom" hrom hmom gīeh būi quh hrom,
"si ngāix" līh brāix glong nblang leing,
"rom" houig si ngax si ngēih.

loux dīag ndaing goui nqom. eix hu sōg loux dīag, yuh glieh loux diag dīx nbōg, jīx laih?

ndaing hmom heui! ex gon sang dang gēd loux dīag ra loui mgrong.

18. si ngāix boun mu

ex diam rīang si ngāix glāi ngie dīx mu, hveg noh gah rāo ma vōung rāo. mgōng hlaong, gaeng dīag dū, ndēe laih, ndēe mgāe lāi, hoig mōh mgūang hloung nyōm kom uig.

ex diam rīang si ngāix si mgraing dīx mu, dox gah vōung gaex. ndaex ma blix, blix hoig dēem. hlax krum si mgraing gī gah hngaox yōu gon bāox mgrōm dix, goug gix qe jīm blix kaox npong.

ex diam rīang si ngāix raoh ngīe dīx mu, di vōung guad rīang rīang. gouig si u yūh daix kom ngai nbāoh si gīad gon bāox mgrōm.

vōung van, si ngāix vōung van sang diam rīang nbāoh nbōui dix nīe? o, diam rīang ba goui jāb rōn. njāo mōh vōung van yām nbōui gū jēe.

19. nyāex lag rom

lag dīx mu hoig grouh nkoug, sōg dix nyāex rom si ndāeh. lag yāox gong dīx mu, rom goui ndaex gong. kom mōh nan, rom oud ndaex gong ang nīe, mōing gong gah iag, lag ang jīx nyāex rom, sang yūh gah mox liex?

lag yāox haoh loi si māox braog dix, geem ndouh hrom gah mgrong sang yūh dix.

lag sud loi si māox dīx mu dīx mu ngīe sae noh ndaex gong. rom ndaex gong njiad haog si nyeig, lag geem jīx yāox dix nyāex rom kaix.

rom ndaex gong njiad haog si nyeig.

brāix glong njiad aoh si nyeig.

___ njiad ___ .    

gīeh loi si māox ang goui braog gong, lag sang ko dix yīah gah mox?

20. see ma gūang

yām ndīx goui gon nyōm dīx gaex, gaex see ma gūang.

goui dīx nbōg, noh glieh mai bāox gon nyōm dix ndaex ma dāi. ndaex ma dāi goui gon mgōng, seih gon mgōng goui ang rom dīx mu, ndaex ang rom hoig nāog gah.

goui bāox gon nyōm dīx gaex haog glieh bīang gon mgōng, yāog ang rīan hrom dix, geem rāe ndaex ang rom.

bāox gon nyōm noh hoig yaoh hrom gū gaex, goui bah yīam gah hlad dix, goui bah rīag bah yōu, dou hu sōg būi dīng.

see ma gūang ang yaoh hrom, noh yāog si māox dīx loun, sae rīang bāeh ang an, ra loui daix ang an geem bōun dix max.

rom oud ndaex ang blūa dix līh uig, nyōm rāe ndaex ang geem bōun dēei dix līh kaix.

jao pad     goung see
sīao     sae rīang

21. jiang sang

yām ndīx goui si mīang dīng dīx gaex, gaex qaox qao. bāox noh dox sang dīng gah noh dīx mu, noh ndaing mgāex mai, vīex gon si mēix dix mai si mīang iag an gix hu mgāig dāe.

sang an dīng nang hlaong nang, gaex hoig log nding dīx ndīe, jāong log roung nan boun mu. si mīang iag an gix lai lāo noh mai mgāig dix noh: "sang goui ndīng ndōd, gīan goui nang mīex ndīng?"

qaox qao qog: "mox goui jēe ba dix jīang yōx sang dīng in?" būi nblah ah: "dee mōh yūh njīang dīng dīx mu, gīd kaox dīng dīx mgong yūh groung njīang gah." būi nblah ah: "goui njīang dīng gah ang jīx heui, mox ba goui rīang dīng ndōd bōun yāog njīang ndīng?" gah goui būi ah nin: " jēe mgrong jīang goui dīx mu, mōh bāeh sang yūm, bad noh dīx poi dīx poi ngīe geem jīang kaix." qaox qao hmoung noh vu vīed boud gaing dix.

gon si mēix qaox qao qaox qoung dāeg goui a līah nūm, noh jūng līh, ah nin: "ex goui jēe gēd dīx mu. kree (ho?) sang lāig ndaex rē dīng dīx hlang, mgāig ndīag lāig gaex rē ndaex rom, geem hod meei bag rom, hmai maox gah gaex rē dīx hroi. geem ndēeih kree sang haog gah rāog, sae si māox ndaex rē, sae dēeg meei kaix ndēe hmai hroi. houig kaix, jīang yōx si māox oud ndaex rē. si māox gian mīex ndīng, sang geem gīan mīex ndīng."

qaox qao ngīah um ngīe ngēeh gaing dix. noh hmaing būi hod dix yūh log mgrong ah qaox qoung, lūg jīx jīang ndīng gīan sang ding.

ex lōi gēd yōx, geem gon goui ang goui jēe mgrong nīe hmom ba dix liex?

ah nang grāi nang

si mīang an gix mgāig nang si mō nang.
eix glao nang nkraoh nang.
___ nang ___ nang.

ex gon sang lāo mīex geeing dix hmoung nbēen in.

hlaong - diam
gluing - grōx
rīang - hvaig
hmom - nbrai
gī - npoh
kraox - brim

ex bai sang sīao mgrong in mgāe ngai lāi hox.

būg rom     jah jong     da dian hua
dēei gax     dab qiux     sae hmai qog

ah nang ah
mglib ngai nang

būi goui grāeng lāoh ra jēe

būi goui grāeng dāoh ra jēe,
daix ra kon mai ndoung.
daix ra kon jīx yūh gāing,
ndoung jīx gēd jīx gad.
sīao daix ang sīao ndoung,
gāing nqo ang hmom yūh.
sīao ndoung ang sīao daix,
dīd dix ang jīx yūh.

sīao daix gah sīao [nang] doung,
geem jīx yūh gū jēe.
gū jēe gū jōng gaoh kaing gāing,
yūh gāing sīao daix gah sīao ndoung.

glieh lin lai diag

1. njāeh dix lai dīag pao, ngīad pai grāi loux dīag hoig krei maix, mgāig gah bōun dōng bāox mgāe maix noh.

2. sin dōng loux dīag grāi būi bro, qe grāi yōx gah dōng maix noh yūh gah mox.

ndēe laih dix yūng ngai lāi

ndaex lāi si mīn, lāi meui sux, lāi yīng yie ex dōng ngai lāi mīex nyāo.

mōh laih? ex gīeh maix qe yōx!

eix mōh nyōm iag ndaex nbēen kraox, eix mōh lom dāi jīie jū gox. eix ndaing nyōm oud si u goui, ndaing si mgouig si loh!

gu gie rom dīx mu, nbīang hmaig dīx mgūang, rē lien dīx hlang, rē man dīx hlang.

gla hngoux dīx njog, gaeng hngoux dīx mgūang, ndiang gax dīx njog, ma blix dīx mgūang.

glong iag dīx nyāing, si nbaeg rang dīx mu, oux glāi dīx mgong, sim bu dīx pung.

man diam dui dīx blah, deed dōng dīx mu, "gon nyōm daeg man raoh" dīx pung, mgāex ngīah dīx nbīang.

22. nyāex rom ang bī būi bāog ndūng

braog jēi rui jīng goui yaong iag dīx yaong gaex sa jou ba. yām nbung maox jū six gex ming ndaex jīang si, noh hoig oud dan.

ndaex yaong ang goui rom mo, nyāex rom sang hu glom dom ndēe gin si ngāi. maox jū six geem vīex gon lien kom būi bāox yaong gaong rom mo dīx ndaex.

kaix jie fang (gai fang), būi bāox yaong geem njūng tam si māox hod rom mo dīx klieb, bīang noh bōd bōx: "nyāex rom ang bī būi bāog ndūng, hrom gēd si nqeeng gah maox jū six."

bēing ndūng     mōing ndūng     rom ndūng
jao tung     jao vīex     gex ming
njū im     daoh njū     jū six
nei hloung     nbīoung hrom     gēd jei
pad lāi     si nqeeng     daix mox

23. vuang e siao

vuang e siao mōh ex toung tuan yian. noh līang nang mōi, mgō nang ba lū jīng mgāig gia bāe long.

goui dīx ngāix, dix ren houig dix yūh nāing, hu houig gah ngēih mgōng ang lai dōng grax. dix ren yāox gah līang vuang e siao mōi gah bīang mgōng, geem hmaing noh nbung grax.

vuang e siao yūh dix om ba jū loux nan hu si vēui, vīex dix ren lāig ndēe mgūan moux ba lū jīng dix.

houig si njāox, loux nād luah gū blag gū vāng. dix ren dōng hoig mglub dix, geem blaex vuang e siao gon ja bou yūm.

njiad mōh yām in, ba lū jīng si nquing dix līh kaing bīang mgōng, blaex dix ren yūm bag lūg.

vuang e siao vīex dix reng ndaex mgūan.

dix reng ndex dix hod vuang e siao ndaex mgūan.

eix rōm dix glao loux «ge qang e siao fang nioux lan» ge in!

24. diam rīang nyīiex yaong

gon nyōm muih nyīiex yaong, gah rian diam rīang nyīiex yaong hmom mgrāng jao dix.

nyīiex yaong tao tao oud braog rom tom mēng. rīang rom tom mēng diam noh si ndaing glāi, si ndaing vīeh. gax giex gax gōung hoig nāog ndaex rē dīx hlang dīx hlang ngie. nyōm mglāong (npang?) jāong dix sud nklaog hoi braog rom tom mēng an, mōh tao tao.

nyīiex yaong san san oud gah mgōng. rīang mgōng diam noh si ndaing hlaong, rom ndaing si ngāong. vīang nyīiex mōh kaox dīng kaox hlaong. san san oud ndaex rīang, mgiang gon krong oux, mōh sang hu sōg dih nbing rāog kaox.

nyīiex yaong ping ping oud gah dōung vīeh. dōung vīeh diam hua noh si ndaing [si ndōm si nbēing]. goui hngoux si ngī om kri, dāi bāing om hra, gon goui ma daex glāi si im dīx mgūang dīng dīx mgūang. vēui nyīiex goui ia, bied, kaix nyīiex goui oux glāi. nyōm nbun dou ndēe dīag vīeh va an mōh ping ping.

nyīiex yaong qing qing oud gah dōung rīb. dōung rīb diam noh ang houig nbuan braog. rīb gūah lai glāi lai bū, pung bēix geem hu geem houig ndaex dōung rīb. nbrūng nbrad dīx mu dou houig kaing ndēe si ngāi, qing qing nbrūg nbrūng in ho boud pung bēix.

nyīiex yaong jīng jīng oud ndaex jēi, rīang jēi diam noh si ndaing hmom. ndēe laih vīeh va, nyīiex jād ndaing hlaong, gon goui ndēe glieh si nax laih dīx ndaeh. dīx ndaeh nyōm si mēix dou hu gah ke jī guang an, mōh jīng jīng.

gon bāox mgrōm, nyīiex yaong maix gah rīan dix si ndaing hmom mgrāng nang, hnyab maix diam rīang līh yōx!

ko dix diam rīang nyīiex yaong yix yūh gah mox liex?

pad ke veng. ah mglib ngai nbāoh ndēe muih jao dix.

rom si mgra diam hmai noh peix dix glāi nan peix dix vīeh nan.

dōung bēing diam hmai noh peix dix si nbēing nan, peix dix vīeh va nan.

___ peix dix, ___ peix dix

25. mgāex hrom ndaex vō van

gon sim tung grax blag vēui,
npaeng on pru boud eix.

eix log vōung van nin,
houig ndaex ma dāi,
houig gah nbīang rīb.
houng ling jīng raoh rod,
si nbēix hmom mgrāng,
log bruih dāi dīx lom dīx lom nin.

dāi ngēeih gaing gah eix,
rom glong iag mgāex hrom mai hu dix.
gix ah loux nāb yūng gah eix,
ah loux leing gah eix.
gix om ba ah [nin],
gah bīang hag diex in,
goui eix geem ndaing hmom mgrāng,
goui eix geem ndaing hmom lāoh si nyeig.

lāoh līe jū gox hrom muih eix,
gīeh eix tang nā dix dīng huan.
eix hoig log gon sim nin,
groux haeg gaex dix mgrūm gūah mgrūm lang,
geem vāo hrom dix tang bu ndaex rāo ma,
bu hu blag hrom gēd si mīe eix.

leing heui, nkraoh heui,
jao mgāe nāb muih eix,
bāox mēed hrom muih eix,
oud eix mgāex hrom mgāex hri mai nyōm oud dix in dāe heui.

pan nāb
pan nāb
vōng
gox jīa
nbēen li
ko li    
oud hu
mgāex oud    

eix līh glao eui loux in dāe laih!

gax ndī     hmaing nāb
mgūm loux     ha aig

dōng yūng ngai lāi yūh nin lūg nyōm dix glieh

mgrūm hrom     nāb yung     nāox     si mō
jao [ja ?] bou     hrom gēd mgrong     yūh     grax laih
vāo hrom     lāig hrom     dū dāx     ko hrom

jū gox peix dīng vīeh nan

da sing an ling,
dāi hra gon vū vīed.
braog qang jīang kom ra blag,
gag si mglāi hoig mgeeih.
gah hai nang dao,
dāi bruih gū si ndāeh.
jū gox eix peix dīng vīeh nan.

sang dūah vō "liu yi" gon nyōm yūh gah mox

1. yām haog yiux ex yian, maix dūah vō "liu yi" gon nyōm yūh gah mox`? lai lāo lai lāo mai bāox mgāe.

2. nbōg njāeh vō "liu yi" gon nyōm gah siao sioux, maix gēd sang dūah yūh gah mox? lu lai si mō, geem lāo hrom gēd dix mai jao mgāe.

ndēe tie tiang dōng ngai lāi

ex bai sang mgāig lāi dang kaing ke bēng, gah ndaex lāi dōng ngai lāi gah mīex nyāo, eix lai lāo dīx vūd, hmom laih?

mgāig mox ba ran dix yāox blah lāi in gix ndaex zi dian biag mgreem.
20 187 206 395

mgāig mox ba ran dix yāox ngai lāi in gix ndaex zi dian blag mgreem.

maix muih yūh gāing, ex muih būi hun, noh ndaing rāeh hrom. eix goui nqom hmom gū gaex. eix mōh gon nyōm hngiad loux gū gaex.

dōng yūng ngai lāi a līah

mōh dui ang mōh,
lang dui ngoing.
yon yoi hrom dui yāog yō,
hang hrom dui ndah hrom.
rāeh hrom yō būi noh gaing hreing nyīiex,
lu lie lu liag ndah hrom nblēih būi gah
gaing hmeen nyīiex.

sīao ndēe lang būi, tie ndēe ngoing dix.

yon yoi gieh būi lūan vēui, yāog yō gīeh būi ndah kaix.

26. gāng gōi bāing giex gāng gōi bae

bēix mgōng gūad dēei daex bāing gah ndaex ma, gāng gōi bāing giex gāng gōi bae houig dix deem noh.

hoig dēei daex bāing, bēix mgōng gūad dox daex bāing gah gāng gōi bae dīx qe. gāng gōi bae hoig rīeb noh, ah: "lāoh līe maix!"

bēix mgōng gūad lai dox daex bāing gah gāng gōi bāing dīx qe. gāng gōi bāing ah: "ang ex jīie daex bāing, hnyab maix dox si mīe daex gah ex jeeix." bēix mgōng gūad dox si mīe daex gah gāng gōi bāing dīx mgīe.

gāng gōi bāing ing houig ndaex nyīiex, hoig blaoh [blaeh ?] diex npo, sum si mīe daex kaix.

hoig goui ra loui ngāix, daex bāing hoig nkaix dix gūah. gāng gōi bāing sae rom, sae poun, rēeig rīb, blaex gōng gah si nqeeng. daex bāing geem hoig ndaing pai huan dīng.

gāng gōi bae vīex daex bāing dīng dîx qe ing ndaex nyīiex. noh ang lai yūh gāing, dox jai hrom geem ih daex bāing dox bēix mgōng gūad.

hoig npouig dīx vōung, gāng gōi bae hoig uig ih daex bāing, lai nbāox. hu hmaing daex bāing gah nyīiex bēix mgōng gūad.

yām in, noh yāox gah glom gāng gōi bāing daex bāing dīx mglom, houig dix dox gah bēix mgōng. gāng gōi bae gin ndaox gah, geem qog [noh]: "gāng gōi bāing, daex jīie maix in gaoh kaing ndēe mox?"

gāng gōi bāing ah: "mōh ba dang sum ex. geem eix dang sum jao, dāeg jīx goui daex ang uig ih."

blag ma dom npo
ih daex bāing dom uig
baoh vō hong dom npang

27. gon sang si ra mu

mīex sang si gēih gon sang si ra mu.

sang si an dīx mu dab nāng mgāe dix lang līa, si hnyub, rīah, gīad ling ngāix, ndaing sae rīang dix. an dīx mu dab nīeh ngu ngad dix mai nāng dix jōu gouig ngīe, ba dix gah ang yūh.

gon kaox dīx mgong qog sang si nīeh: "maix jīx lē ang mgāe dix jīx bīe jeeix gox?"

sang si nīeh yāog gaing dix, nīeh kom nyu nyieh dix ah: "ex ang hu ka hrom dix yūh nan ex!"

gon kaox ah: "nan kaix ngāix maix sang glōd goui yūh gah mox bōx?"

sang si nīeh ah: "mīex geeing ex mōh vōng gah ndaex noung ndaex nam, oud mgreem ao min giex, ex jīx ndaing hmom glōd goui!"

loux in, mīex sang si hoig jō dix hmoung, noh ah nin gah sang si nīeh: "gon, kaix in sax yix hoig gūad, ang lai oud, maix sang ndū dix gah mox? maix gah ko dix mgāe dix jīx dang glōd dang goui, yūh dix mōh sang si dī dēi dīx mu!"

nīeh ngīe mai jōu dix gouig
nīeh ngīe mai
hnim ngīe mai grāi dix loux
hnim ngīe mai
si ngūd ngīe mai lāig dix
si ngūd ngie mai    

28. gon bāox nyōm

ngāix glieh gah vōung van, houig mgrēng ngāix, gon bāox nyōm dōu ih boud brīex ngōb, mōh ngīe mā sā bah jūng dang oud dīx blag.

vui jīa qog noh: "yūh gah mox maix ang ih?"

mā sā ah: "hoig gīeh ex nbae gōg dix mgrai, ndaex nbae goui nblāeh npob kom rom...."

vui jīa lai dīng mgūm gah ih dix nblāeh, lai ah: "lūg ang lai mōh! yām sang ndēeih eix nbōg dix ing gah nyīiex ndaing hreeng nyāo!"

an na ah: "maix dig nbae gōg dix ndēe mox? maix peix yīie bī hrom nang!"

ma sa gōi nin: "ex gah ang dīe dōng." hoig ah noh, geem ngēem gaing dix.

an na lai ah: "maix dig ndaex gōung gōung qe euih, bī dēei noh. pao sax dee mōh nbrēi dix briex grāeng jao dix hmom."

yām in, an dōung hu hod si vēui mā sā, ang ah ba dīd dix, dēei nblāeh npob goui nbēe ndax, si vied noh goui ra blag, sae blag roi dīng ndaex daix mā sā, ah bōx: "ngīad dix ih heui."

dig mgrai     bu bī hrom     bī om     rom gēed
krom dāe     briex moux     briex dix dōng     jei god nqeeih

29. gon nyōm glīan tam dāi yī

ndīx ndīx, goui vōng dīx gaex sang lāeg gon nyōm dīx gaex mōh būi blūd njū dix. vōng nom naix si mīang mgreem dix dox rōi si mīe dāi gah gon nyōm gū gaex kom bīang mēng, bloi loux nin: mox bōun ndoig si mīe in gix līh mōh dāi gin mgrāng gin hmom, noh mōh būi doui ex heui.

goui gon nyōm gaex sioung reex dīx gaex, noh si ndaing nbrēi hrom dix ndoig si mīe dāi. hoig lūan kaing gao ngāix, lai hoig lūan kaing dīx kix, si mīe dāi ndaex tam in ang dīe ndouh yāox blāeng. sioung reex nbāox sae poun, sae rom gah si mīe dāi. noh mgāig noh gū ngāix gū ngāix, si mīe ang ndouh gūah gox.

nbōg yām dīag nom vōng hoig houig pao. gon nyōm mīex ndīng mīex ndōd mox glīan tam ndaing hmom bruih dāi hoig nāog ndaex houig gah ndaex laih. [vōng ?] hu si vēui gon nyōm in gix, mgāig dāi bruih dīx tam dīx tam, gah ngai nbāoh noh ang ndouh goui grax mgāex hrom bīe jeeix. si njāox, vōng dum ngai gah glian sioung reex tam dāi yī. noh si yud dix qog noh: "yūh gah mox maix lēui glīan tam yī?" sioung reex grāi lāo vōng hmoung mgrōh mgrong ang si mīe dāi in dīe jīx gūah. vōng hmoung noh, mgāex hrom ngīe mai dug dix daix noh, ah nin: "maix mōh būi blūd ex heui!"

gon nyōm gix qog vōng: "yūh gah mox maix lai gīeh noh mōh būi blūd njū dix?" vōng ah nin: "si mīe dāi dox ex gah beix mōh ba hoig ngaig dix sin, si mīe dāi yūh nin noh mgad jīx sang bōun ndoig dāi hmom si mgleem?"

yūh gah mox vōng lai sim sioung reex mōh būi blūd njū dix?

noh si ndaing vīex hrom hu [doig?] ndoig si mīe dāi.

noh si ndaing mgāex hrom dix houig ndaex nyīiex mgāe lāi.

"seex fen" jīx louh dix mōh lāi loux dix?

grōm gū kix briex gū ngāix

tie ngai lāi dīx mu, bōun dieh dix līh ngai lāi mīex nyāo!

dee mōh dang sum jao, geem goui daex ang uig ih.

dee mōh mgāe dix dōng mgrong oud mgrong goui, geem dāeg bōun dix mōh sang si dēi dēi.

gon mu hliex

mu hliex mīex ndīng mox pru npaeng, uig sang pai jōd bīang diex pao.

mu hliex siah dīx ndia yāog yāox mōg hngoux jax ndaex qe hnyeen geeing iag dīx gaex, uig ki kom ah dix nin: "ex uig sang krum bīang qee mōg hngoux jax!" gon mu hliex an dīx ndia yāog yāox nang dax gūad bāing haeg hoig yū ngīe dīx gaex, ang nyōm hrom mai ah dix nin: "ex uig sang jōd krum bīang gaing dax yū nan!"

yām in, gon nyōm dīx pung līh kang ndaex nyīiex mgāe lāi. gon nyōm si mēix jeeb si nbēix hliex dīx gaex. ngīad dix hloub si nbēix hliex bīang qee mōg hngoux jax. gon nyōm nbun jah jong dīx gaex, pai dou dīx hu dox jong gah dax gūad yū an, giex dax gūad yū sīao jong dīx mu dāe.

plu pliad! plu pliad! gon mu hliex dāeg nyōm hrom mai jōd dix, krum houig bīang si nbēix hliex, bīang jong.

lai lāo loux mōing

ko yūh gah mox

siao sung ang rīan hrom dix gīeh gong dāi ndaex nyīiex max proi [sic, nbrōuih? (cf. pong)] ngīe.

siao sung grāi si ndong geeing dix hmoung, geeing gon briex dix dog noh kom.

gīeh ex jō gāing yūh nin gix, ko dix sang yūh gah mox liex?

1. qe grāi yōx hrom ba dang gēd jao dix.

2. qe ping yōx ba yūh mox ba hmom.

ndēe ndīh naih

ndēe laih dix yūng ngai lāi

eix gū gaex houig dix si laih yōx, mgāig būi mox ba nīe dōng yūng ngai lāi kaix hoig līh kaing ke.

glieh lin gāb krom ngai lāi loux

ex jīx sīao ngai lāi in gix gāb krom mōh ngai lāi kraox: "wang" giex "li" gāb krom mōh "li"....

ex jīx sīao ngai lāi in gix grōb mōh lāi loux: "rāo ma" "hu ah lāi...."

hod braog gaex eix goui ke sīiex gah gū si ndāeh, gīeh eix hu su siah jiah mgrong dāe, hu yāox jō.

dōng yūng ngai lāi ndaix

haog kix loui boun ngāix om haeg ngai līg nbun si yīiex,
ngāix gao puan gao līah bōm rāog kix lom lei.

ngōb jāo mgāig si ngāix dang dōng blag glib blag līh,
bōun nbōu māong sim uing dāoh dang dōng blag dāoh blag jō.

dīam bu ag yōng braog bo hnong saeng,
sang mōh goui hliex si vēui ngai.

ga lae bu blag dāoh mōh sang si u brāix,
si vāig bu blag jō mōh sang ndēeih brāix guad.

hliex mai hngoux dīx ndum guad dīx ndum, hliex mai hngoux gao ndum sang hloub dāi.

ex gon dang dōng loux gāb dīx nblah nang!

30. gon nbun dei man

gon nbun dāi man jō saex, gōng nbrai māeng an gix mīex nyāo hloub dix gah bīang hlax. noh si ndaing mīe jao bai houig dix bai saex dix!

si vāig bu dix houig. gon nbun dāi man ah nin "hnyab hrom maix deem ex nyob gōng nbrai an gix!" si vāig ah nin: "dee rīan dix lūd hrom maix, ex jīx nyob ngīe gōng nbrai bu ndaex rāo ma, maix jēen hngaox būi bro houig dix deem dix!"

sim mgox bu dix houig. gon nbun dāi man ah nin "hnyab maix deem ex nyob gōng nbrai in gix!" sim mgox ah nin: "dee rīan dix lūd hrom maix, ex jīx nyob ngīe gōng nbrai ndaex kaox. maix jēen hngaox būi bro houig dix deem dix!"

keid puih dix houig. gon nbun dāi man mgāex hrom mai ah dix nin: "hnyab maix deem ex nyob gōng nbrai an gix!" keid ah nin: "dee rīan dix lūd hrom maix, ex jīx nyob ngīe gōng nbrai ndaex gaeng, maix jēen hngaox būi bro houig dix deem dix!"

si njāox, gon gōng lom lei lom lei ngīe bu dix houig, dīx vūd ngīe hoig ih lōm uig bag lūg. gon nbun dāi man ndaox mai qog dix ah nin: "mōh beix mox?" gon gōng ah nin: "gah gaex yix goui nang gah a līah ndaeh, njiad om sim uing a līah mu, būi hun dōu hnie yix gaex gōng nbūg sim uing a līah ndaeh."

ang hreeng, gon nbun dāi man saex noh hoig vāi, blah hlax līh dix glāi si ngī glāi si ngī ngīe, lom dāi dīeh dix līh bāing nyōg bāing nyōg ngie om hra. mu mih noh nqeeih dix ndah pang heui!

pad ke veng. lai mgūah jē qe dix glieh hlein.

hlax glāi si ngī glāi si ngī
glāi si ngī glāi si ngī
dāi bāing bod bāing bod om hra
bāing bod bāing bod om hra

31. daix dax hag diex lom lei

gon rāo kaox giex gon gāng gōi mōh bāox mgrōm hmom.

an dix ngāix, giex jō dix glieh mgreem kaox, nkraoh heui, glao eui heui, si ndaing mgāex! hoig glieh dīx jū ngīe, gon rāo kaox ah: "gon gāng gōi, ex hngaox maix piex blix dīe ox."

mōh lēih, blix dīe bīang kaox dīng gah ding gah dīng raoh gah raoh, dee rīan dix gin nyōm dix piex.

gon rāo kaox ah nin gah geeing rāo kaox njiad gon jō dix oud gah bīang kaox: "geeing geeing, hnyab maix bieh blix dīe ra loui mu dox gah yix, jīx laih?"

geeing rāo kaox gon ang nyāng bog loux, gah ang nyāng quh daix dix, njiad yāox gah dang krum blix dīe mīex mu dix kaing bīang kaox.

gon gāng gōi ah: "geeing dīng rāo kaox, lāoh līe maix!"

geeing rāo kaox ngīah ah nin: "bō lai nāb yi ex, in mōh dax hag diex lom lei ba deem jōi."

gon rāo kaox si ndaing ndaox ndeing gah: "dax hag diex lom lei geem deem jō yūh gah mox liex?"

gon gāng gōi gah ah nang nin: "mōh lēih, dax hag diex lom lei geem deem jōi yūh gah mox? noh ang die goui daix."

dax hag diex lom lei nyei pao: "ang, goui daix ex, lai gon goui nang rīang rāo gin dīng gin ding ngīe nang, blix die hoig dēem ex gah bōun gīeh krum rāe, qiux dīad hoig dīad dix houig dom mgrēng rāo ma gah bōun gieh rāe līh, ...... daix ex in, mōh rīang gaoh kaing ndaex diex, eix ndouh jīx yāox."

dax hag diex lom lei dāeg hoig loux grāi, blix dīe mīex mu dix lai nbāox krum kaing bīang kaox nang.

ex gon bōun jī mgrōh mgrong jē ba son dax hag diex lom lei goui daix.

32. lōng lang lang si nbaeg

dax lang lang mōh jāng māi jao beng ban si nbaeg. an dīx ngāix, noh pad lā lī vīex lang lang hu glieh. oud ndaex grax, gix jō dix yāox rom gin dīng blu blag si nquing dix dīx glong. dax ang ndouh gīeh lā lī gāog, ngīad dix pad nyād ngīe lāig ndaex glong dīng. lang lang yiab ngai nbāoh dix gah hlad dix.

"lang lang, līh kaing lā lī mgāig yōx si nbaeg dīng!" hmoung loux yōu dax dix, lang lang geem dāeg bōun nblaih ngai dix. noh yāog yāox, nbāox mōh si nbaeg dōm dix oud ndaex rom dīx hlang, ndaing om nyīiex lang ngīe dix hlang.

dax grai lāo noh hmoung, si nbaeg jēe in gaex si nbaeg jon [jōum (WHJMCD) ? joum (SR) ?] rom mōh siao jo si līag hoig gin gaex lāoh dēi dēi houig dix yūh.

lang lang ndaox ndeing ngie mai jūng dix bīang si nbaeg jōn [jōum (WHJMCD) ? joum (SR) ?] in, ndouh rīang kaing si līag jīx yāox gax dīng gax iag lōui dix houig lōui dix hu, rē gū jēe gū jōng pad vai dix lū līng gah bīang gaing si nbaeg in.

lang lang mgāig noh dīx vūd ngīe, haog ngōm mai dax dix ndaex lā lī, houig gah ndēe si nku bruih dāi dīag dāi dū. lang lang līh kaing lā lī, geem hu nang blag vēui geem bieh nang dāi dīag, lai nbāox jō nang gon glong iag dīx mu.

lang lang ah nin: "ex gon mīe dix hu glieh doi glong, sang dīang dix yūh gah mox liex?"

"bō ki, ex gon vīex si nbaeg nang!" dax baoh houi nbae hag dix, douig mgong yang yid līh dix nbua kaing ndaex hua, ah nin: "mgong yang yid in gin hri noh gab gin ndaing gaex, dox hoig da, npom dix lāig ndaex hoig mōh si nbaeg kioung ngīe dīx hlang."

lang lang hod dīx haog mai dax bīang si nbaeg yang yid. si nbaeg in njiad joung njiad bēing ngīe.

hoig ndō si nbaeg, dax baoh ndaex bloi npom dix līh. qi -- si nbaeg yang yid in ndēeih on ngīe, lai gon dang jīx niab dix kaix. dax ndēeih briex si nbaeg yang yid njiad dīng iag om si nbēix hliex nan sae ndaex hae.

dax rūg hoig mōh jāng māi jīx si lāb beng ban si nbaeg dīx gaex heui.

si nbaeg grāi lāo ndaex lāi jēe dix mōh pi nyā liex.

si nbaeg kaix ngāix sax noh gēd dix sang yūh gah mox liex? eix mgūah dix gēd, kaix geem qe dix diam yōx rīang līh liex!

33. nbēen hu ho qe

siao ming giex geeing noh hu glieh blag brāix. giex yāox ho qe dīx hlang bu nqi lōu ngie lūan hod braog giex.

ndong ho qe mīex mglang mgleeing, dīx nbāex si ndoui dīx nbāex, mōh dix ba bōun vīex qu quh liex? siao ming uig ndaox ndeing ngīe gah. geeing noh nbrēi dīx nāb nom noh dang gēd dom si ndong.

siao ming hoig sōg noh ndaex pug lāi mīex pug dix. nbāox mōh kui ndong ho qe ngū dīx nbāex dīx nbāex mōh gieh jāg qe ba vīex gix qu quh. jāg qe ndōg jāo goui ndīx mōh jāg qe hngaong npom. houig kaix in, gon būi lai sae jāg mglēeing ngū ndaex ho qe, jīx yūh dix mōh bōx jāg mglēeing ngū blag ndaex ho qe. nbāox dix kaix in, lai nbāox jix yūh bōx ho qe sīao dian, ho qe mīex hriam lai oi yod. jē ho qe jūb in si ndaing pai hu, iag blah kreeing nbrai, rūg bōun dix nāb mōh jē lā lī: "hmom brīex rīan hag diex."

geeing grāi lāo siao ming hmoung, hag diex mēng oud eix ho qe ngū pai hu si nyeig. yām in njāeh beix jing houig sang hai mōh ngīe hu nbōu houig ngōb.

hngiad loux lāo geeing, hag diex mēng oud eix yūh grax hriam gin hoig hlaong dīx dēi gah bīang hag diex lom lei in grax hriam qing jang. groux grax hriam hoig bōun dix hoig sax, ho qe hoig jīx dix pad dix houig dom "si ang grong bīang hag diex lom lei in". in lūg rūg mōh dix dēi gāing dīng gāing hlaong dix nkaog!

bōun nbōu si ngāix in, siao ming ja māox dix mōh jao pad ho qe dīx gaex, pad noh jē lā lī ngū kraox ba gin pai nbrax, lū līng gah bīng mēng hag diex dax ndū eix in.

ndīag hu     pai hu     nkaog hlaong     hngaox hmoung
hrom npax npoung     ja māox     mgāig gia     sōg krieh
blih nbaih     yūh kraox     joux lūd     joux krei

34. gon raih rouh sōg mīex

ndaex ndūng rom goui gon raih rouh dīx pung, ndīeb ndoung dīng dīng ngīe, gaex hag njiad lūng ngūd ngīe, vu vīed si ndax njiad lang lang ngīe, mgāex hrom mai yūh dix lōui geem houig geem hu.

gon raih rouh sae lōui sae lōui, hoig goui mīex ngāix dix, līh goui nba ra kon blag kaix. gix yāox mgāe mīex gax lō gon gax lō sōg dix si hnyub dix ih nbrīe [brīex ?], yāog rīeb dix haog qog: "mīex iag gax lō, geem oud mīex yix māng mox liex?" mīex gax lō ah nin: "mīex beix goui nba boun kon, si yīab nqeeih vīeh. beix hu sōg noh blag an nang yōx."

gon raih rouh sae lōui sae lōui, hoig goui mīex ngāix dix, līh goui nba blag vēui ra kon. gix yāox ndī dīx mu haig rom gah jāong boun kon yūh lōui gah ndaex rom, ngīad dix haog peed, yōu nin: "mīex mīex, mīex mīex!" ndī ngīah dix ah nin: "ang ex dīe mōh mīex beix. mīex beix bīang gaing mōh goui dou ngai dīng gah ra mu, om dix gah si nbēix glāi. beix hu sōg noh blag an yōx!"

gon raih rouh sae lōui sae lōui, hoig goui mīex ngāix dix, si ndax dīeh dix ngoing. gix nyon lōui houig gah braog dāi vou, yāox nyag nyōm keid dīng ngīe dix bīang hlax vou, om dix gah si nbēix glāi si im, ngouh vāig nplian dix bāing om hra, dou ngai nblīn dix dīng dīx dui.

gon raih rouh lōui dix hu gah, yōu nin: "mīex mīex, mīex mīex!" mīex keid ngēem gaing dix yāog mgāig, ngīah dix ah nin: "gon hmom ex, beix hoig dix mōh keid dīng pao, pai puih beix haog houig din!" gix yāog dīx nqu nqan dix, dīad dix blag vēui, du dīad dix houig bīang hlax vou.

ang lai dōng mōh nbōg yām mox, gon keid in gix hoig ang lai yāox si ndax gix pao. gix hu hod mīex dix, si hnyub dix ih gōng nbrai gū ngāix.

beix hoig dīng dix bōun keid pao.

si ndax gon keid hoig ang lai yāox pao.
___ hoig ___.

sīao mgrong in dōng yūng ngai lāi ndaing hmom.

hveing bīang mōing mōh ndag, ndag vēui dīe mōh die.
diex vēui ndaex mōh keem, kaox vēui dāi mōh dāi.
būi ndaex si vīex mōh kiab, nbrūng ndaex si vīex mōh nbrūng.
hrom lāig ndaex si vīex, eed si ngūa.
krom daix mōh dēei, mgūah daix mōh mgūah.
būi lūd jāong, mgōuih kaing mglū.

jē jāg dang dōng ex dix yūh

kaix 30 nūm sax, ex hoig mōh ke sioux jīa. ex hoig dang dōng dix jīx yūh jē jāg gin haoh ndēe sīao dīx hlang.

dox līh npaeng gin jāox (nklog 10 haog), ex yāog dix pai baoh noh, noh yāog dix yod ndod npaeng jāox nklog 10 in lāig ndaex jāg. braog rom si mgra ang lai bōun qun lāex nyīiex yaong ang lai bōun yū yīieh nkrub.

nbōg yām duih saih līh hliex, ndaex rāo ma līh kiab jō dix dia dīx dia, ex yāog dix pai baoh noh. noh yāog dix yod ndod saih kiab jō lāig ndaex jāg, briex moux gah ndaex, kaix lai dox bloi hu gū blag gū vēing. gon būi dōu sīao rīang saih ang dox ngūah, ang lai ki kom gah bluad nāox rīang dian dix.

oud gah ndaex vōung aoh brāix glong, jē jāg in bōun yod ndod npom si aoh, brāix glong njiad dieh dix log vōung mai gaex nan nyōm dix oud.

oud ndaex vōung gin guad brāix glong, jē jāg in jīx bloi npom si u līh, gon būi ang lai hmoung si guad.

lai lāo loux mōing

si nbaeg kaix ngāix sax

1. si nbaeg kaix ngāix sax gēd dix sang yūh gah mox? mgūah jūb ndīh naih rīang diam dix, lu lai grāi lāo rīang diam jao dix.

2. qe dix ping yōx si nbaeg beng ban yūh mox ba hmom.

ndēe ndīh naih

1. vō npaeng vōung van

vō npaeng vōung van,
vō npaeng vōung van,
bōun vō kaox si mglāi glāi,
bōun vō dāi die raoh,
bōun vō si vāig houig,
bōun vō keid haing.

npaeng van njiad vō dix on ngīe,
hliex van njiad līh su siah ngīe.
ngīad eix pai houig dix sum kaox,
ngīad eix pai houig dix sum dāi.

2. gon nyōm lāoh

brāix hliex pao. yīiex nbuan blag brāix ndaex vō hong hliex ding ah pra pra nan, ndaex hrom gin ki nyāo. noh gēd: jing jing hoig vīex jong, ang od mōh dīd dix. siao ling bi om vīex jong, dee rīan dix jāex nyong heui.

bōung bōung bōung! goui būi mgūh si vīex. yīiex ngīad dix pai hu baoh si vīex, siao ling si njōd lang leh dix lāig ndaex nyīiex. yīiex qe dix glīed [glīem ?] si nbēix siao ling, ndaox ndeing dix qog: "siao ling, yūh gah mōx maix mgad ang od jāex nyong?"

siao ling mgāex hrom dix ah nin: "mōh siao meuix ba houig dix dox ex."

yīiex ngīah um dix ah nin: "noh rūg mōh gon nyōm lāoh dix gaex!"

nbūg nbūg nbūg! jing jing dou dix houig pao. si nbēix noh hoig jāex nyong kom uig, mu rom hliex gon jōd njaeh kaing haeg gaing noh. yīiex saex gīad hrom ngīe mai qog dix noh: "maix hoig vīex jong, yūh gah mox maix lai gon bōun jāex vūh nin?"

jing jing ah nin gah yīiex: "mōh dox ex bāox mgāe si ngāi grax vāi jong."

yīiex geem god nang rom hliex oud gah bīang haeg gaing jing jing, geem ah nang nin: "maix gah mōh nyōm lāoh dīx gaex nang!"

3. si ndōm mēeih sang

hod braog rom glong iag kom ra blag oud dou dīag dou dū gah mīex nyāo. gū si ngāix gix lū līng gling glang dix lōng ndō si ndōm iag in, bieh blix dīag, hvi dih non, hu gah bāox nyīiex, mgāig bāox mgrōm, gin ndaing si nūm si nbūa nyāo!

dix ngāix, hliex ding qun gon si ndōm lāex. dou dīag oud blag in gēd nin, gīeh dou dīag oud blag an houig dix joux si ndōm. dou dīag oud blag an gah gēd nin, gieh dou diag oud blag in houig dix joux. njāo mōh nin, maix groux ex, ex groux maix, gon si ndōm ang dīe bōun joux.

gon ia jō dix saex, ang lai bōun hu mgāig saex gah doi glong. dax bēix rang gah ang lai bōun dīang glong blag in hu mgāig gon saex dix. ba haoh hun hoig dōng gah ang ndouh nyōm dix lū ling.

ngōb jāo dīx ngāix, ndaox gah goui si njāox ngīe si ndōm gah biang glong dix mu. a, nbāox mōh sang dīng ra mu ba lu lai mgūah dix jūng hod braog glong kom ra blag, giex lu lai hvag mēeih lang dix dāe mai bāox, deem līh mōh bōx "si ndōm mēeih sang". dou dīag dou dū mgāex hrom mai yāox dix lū līng bīang "si ndōm", gix njiad gōi bloi ngīe jāong dix, geem hu geem eui glao nang loux si mglaoh si mgloh mai.

sang ding in giex ra mu nbrēi dix jūng njūng yian ngie braog glong niex ngāix dix, dou dīag dou dū si ndaing līh hrom gah, gah gin ang nyōm hrom nang. kee mōh nin, ba haoh hun mgrūm hrom kroh rīang dix joux yūh si ndōm kraox dīx ndaeg.

sōun sang nāb yung gah lāoh līe sang dīng hmom hrom in giex, būi haoh hun seed lāi gaex si ndōm kraox in, gaex "si ndōm mēeih sang".

4. būng nbūng

blix guag hoig dēem. blix guag dīx mu njāeh dix gaoh kaing bīang kaox hlaong rāe ndaex hnong, būng nbung!

gāng gōi yaoh si njāox gah, yāog dix nyon [ ?] dou. gon rāo kaox yāog yāox pao, qog noh geem dou njāo dix. gāng gōi dou nang lāi [lai ?] rīag yōu nang: "ang ndouh hmom, 'būng nbung' gin mōh ba hlad laeng!"

gon rāo kaox yāog hmoung, jo dix yāog gaoh dou nang. noh dou nang lai rīag nyōu [yōu?] ah: "ang ndouh hmom, ang ndouh hmom, 'būng nbung' hoig houig, bāox hun ngīad eix pai dou heui!"

in pao hoig gin si nūm si nbūa dīx dēi. ja mōh ga gix, bēix rang liex, gon jag gox, dīx mu hod dīx mu dou mai bāox dix kom uig. bāox haoh hun geem dou geem yīag [rīag ?] yōu nang: "ngīad pai moux jao eix, 'būng nbung' hoig houig!"

sang dīng jō dix yāox pao, gah nīeb yāog gaoh dou nang. mōi brāix gūan noh, qog ah: "'būng nbung' oud māng mox, geem hoig yāox maix noh lieh?" sang dīng ah: "ang nyāng yāox, mōh bāox hun ba dōu ah 'būng nbung' houig pao." mōi brāix hu gūan ba haoh hun qog, ba haoh hun dōu ah ang dix nyāng yāox. ndaex nkoig qog gāng gōi, gāng gōi ah nin: "mōh ba hmoung ex, 'būng nbung' oud gah ndaex hnong māng diuh."

gāng gōi nbung ba haog ba hun houig gah hod hnong. njiad hmom lai goui blix guag dix mu njāeh dix gaoh kaing bīang ndēe hlaong jōd rāe ndaex hnong, "būng nbung"!

ba haoh hun maix mgāig ex, ex mgāig maix, dōu ndīh ngīah uig.

5. gon rāo kaox līh kaing mgōng

goui dix ngāix, gon rāo kaox līh kaing mgōng, hu houig ndaex ma si vōng dīx mgūang. noh yāox gah dīng dūx si vōng uig nbrad nbrad ngīe, ndaing mgāex hrom hri, yāog dix leih dīx dūx, glom noh hu blag vēui.

gon rāo kaox glom dūx si vōng, hu houig mgreem kaox die dīx bang. noh yāox gah blix dīe si mgrie ngīe nāog gah kaox uig ding uig raoh ngīe, ndaing mgāex hrom hri, yāog dix dig si vōng, hu bieh dīe.

gon rāo kaox glīan blix dīe mīex mu dix, hu houig ndaex mgūang ma dang dao. noh yāox dang dao uig ding uig lom lei ngie nāog ndaex ma, ndaing mgāex hrom hri, dig blix dīe, hu bieh dang dao.

gon rāo kaox kob blix dang dao dīng ngie dīx mu ndēeih blag kaix. ja hu ja hu, noh yāox gon gāng gōi dix mu dū diad dū diad ngīe pu puih, si ndaing muih noh, dig dang dao hu peed gon gāng gōi.

gon gāng gōi dou dix lāig ndaex yīa kaox, ang lai yāox. gon rāo kaox jēen yi ngīe daix mai ndēeih dix ing ndaex nyīiex.

blah līh ngai lāi kraox (dīx)

blah līh ngai lāi kraox (ra)