Lāi Loux

nklog dīx pug bīang

gaing lāi

bād ndiog yām njāeh dix mgāe (2)

lāi loux bong hox     (6)

dōng yūng ngai lāi (dīx)     (47)

dīx hu ra loui li     (47)

nqeeih hyaog ngai     (49)

oud ndaex nyīiex     (52)

ndaex bag yūh qao     (55)

mgūang lāi loux dīx     (58)

glieh hlein njiad goui ngom nqeeih     (61)

ke veng     (63)

rīang     (63)

boun vōung     (65)

gram oux oix ndia dix lōui ndaex rīang lāi     (68)

hlang nyīiex mox ba gin hmom mgrāng     (70)

dax mai gon kaox     (73)

mgūang lāi loux ra     (75)

rīang diam yix     (77)

gēd yian som     (78)

gon rē ba oix     (80)

gouig     (82)

gon nboui     (85)

si laih si ndax     (87)

mgūang lāi loux loui     (90)

yūh nin ang hmom     (92)

dōng yūng ngai lāi (ra)     (93)

qe dīag dāe     (93)

nyīiex grāeng dang lāeg     (96)

ndaex si nbēem daex     (98)

si ngāix kix si ndong     (101)

mgūang lāi loux boun     (103)

ex jīx gāb rīang     (105)

ke veng     (106)

ex ndaing mīe dix hu mgāig     (106)

mu hliex     (109)

ping ping tam kaox mgab         (112)

dang hu jao heui     (115)

dīx nbōg hlag hrom kaing dix nbōg     (118)

mgūang lāi loux puan     (121)

gēd dix sang yūh gah mox     (123)

gon lai sōg jēem diex     (124)

gon jao mee diam rīang ndaex mgūang ma hra     (128)

vāi ngāix koub     (130)

gon nyōm hra     (133)

gon grih oud gah ndaex dix ndaex mgōng     (138)

mgūang lāi loux līah     (143)

gon gāng gōi ndoun nbi nūm     (145)

blah līh ngai lāi kraox (dīx)     (147)

blah līh ngai lāi kraox (ra)     (153)

bād ndiog [**] yām njāeh dix mgāe

lāi loux bong hox

geeing
mīex
ex

mgaox
diex ma
nbrūng
gāng gōi

ja gōi ngīe

gāng gōi gāng gōi ja gōi puih,
gon soux gon soux ja gōi dou,
gīeh loui ndīg saex yūh gon rīb,
ex dee ang lai hmom mai beix.

jao bōd mōh jeng qouing huax.

ndēeih hein dīx

ex jīx ah

ex jīx bōd

mgāig nang ah nang

ex jīx si ndoui

ex jīx dōng yūng

ja qe dīag yōx

gon kaox ra mgong gag gao gag,
ang jīx līh hlax ang jīx dāi.
jīx bōd jīx son gon jīx diam,
dab gāing gū ngāix ang goui loux.

dāi vou
ba gei si mēix
ba būx si mēix

mūan qix
si ndaex si nbēix
tam mgab kaox gāb

gon ia si mgraing, gon ia lūng,
si mglaoh si mglo dix oud dāe.
rīeh rīeh diex, doud doud gōng,
nyōm glieh lin nbīang gon rīb on.

god nām dōng nbuan
bih nyīiex
yūh lāi nāb pan

lōng si nbaeg

mgrōh mgrong son, loui boun mgrong,
hmai si ndū dix dia njiad om si nbaeg.
ko son noh, lūan kaing si nbaeg,
lūd son noh, ang bōun lūan,
ja gēd yōx, ja son yōx,
mgāex hrom mgāex hri lōng [kaing] si nbaeg.

joux dix kaing lāi bōd deng yuan jiiex.

oux
līh si ngāix
nbrūg lā lī
ah lāi

rīeb houig gon bāox mgrōm tai vuang

rē dīx mu, man bāing nboui,
si boui si boui houig taix vuang.
rīeb gon bāox mgrōm taix vuang houig,
houig dix glieh nyīiex mgāe lāi yix.
si ngēh daix bāox dix uig sīed ngie,
loux ndaex hrom hri ang uig lāo.

ndēeih hein ra

hod gah si mgong mīex lāi bāox dix lu lai si ndoui yōx.

gon jīx een ndēh mīex lāi ba dix? ja qe yōx.

rū bāox mgāe mox ba goui ndaex mīex lāi in gix blag mgreem?

maix sum kaox, noh jee diex, ex hu gīn rom.

gon gāng gōi bāing

gon gāng gōi bāing, jeeb si nbēix hag,
hyu hyaog lang, si ndax ngoing,
nqeeih loui blag, haeg nqeeih njūng,
dox quh dox quh log ngīah ngīe.

joux dix kaing lai bōd liux yu.

gon miao muih dix ih gax. gon soux muih dix ih nēix. gon nbrūng giex gon mōi muih dix som rīb.

goui nāb ni

ia si mēix ding, goui nāb ni,
yāog yāox si ngāix qog gah hmom.
dax si ngāix njiad ngīah um ngie,
nāb noh ih hmoug raoh ding dix lūg.

kaix sang ke, eix hu niab jāg bu dāe, yūh rīang glīeb, mian gon nyōm diex, njiad goui nqom ngie.

gon kix gag ngo hveg dix gah rāo ma glāi, glong iag gag ngo līh [dix] kaing mgōng si im, glong ding gag ngo lāig ndaex rom si mgra, grai laih gag ngo houig ndaex nyīiex mgāe lāi.

ndēeih hein loui

geeing     mīex     ba gei si mēix ba būx si mēix
gon ia gon gax nbrūng rom grag
ah lāi diam rīang nbrūg lā lī si ndaex si nbēix

lom lei loui mu, hroi rāeh loui nyāing.
gāb mōh gon beid, nqeeih noh ndib ngie.
gāb mōh gang gōi, si ndax ngoing ngie.
gon jīx gāb ba dix? maix houig dix qe yōx.

ndēe si ngāi mgōng dīx mu dīx mu,
ndēe ndēix gaeng dīx mgūang dīx mgūang.
blag mguax rāog kaox dīx nbīang,
blag ndom ma blix dīx mgūang.

haog mgōng

dīx ra loui, dīx ra loui,
lin veng souing yian hu haog mgōng.
lin veng haog mgōng houig mgrēng mgōng,
npaeng on god noh ih rom laeh.
souing yian haog houig dom bīang mgōng,
bai om yō noh si ndaing vāo.

lao see mgāe yix sīao jī suang jī mgāe yix diam rīang. siao veng diam dāi raoh dīx lom. siao qing diam rīang han bāing dīx mu. ex diam nbōui si yōng hmom mgrāng dīx mu.

nbōui si yōng

kaix hliex brāix oh [dai/bai] om boui,
nbōui si yōng nyad dix līh ndaex rāo ma.
raoh ngūd, mgraing, si mgraing, glāi, glāi si im,
si mīn nbāoh nbōui goui a līah dia.

hu glieh vōung gaex geem gēd maix dix sang vīex ba dix?

lao see būi hun lom dāi nbīang rīb
glong iag     si nbaeg dīng     gaeng ung     hliex npaeng

boui hlax vōung gaex

būng bīang raoh,
gon sim si mgraing an gix,
bu blag ndaex rāo ma,
vū vīed dix ndaex npaeng.

ang mōh būng bīang, ang mōh gon sim,
mōh hlax raoh bah vu vīed, mōh hlax si mgraing bah boui,
om dian bao ba bloi gon nbun vōung gaex,
grāi lāo eix hmoung vōung gaex hoig houig pao.

1. dīx hu ra loui li

dīx hu ra loui li,
yaong daox boun puan nyīiex.
nbīang laex līah a līah ndaeh,
dāi ndaix ndim gao gag.

2. nqeeih hyaog ngai

nqeeih     hyaog     ngai
bēix     sim gāng gōi
si ngāix     kix ngu
kaox     gla oux

3. oud ndaex nyīiex

dang gāg     ndīang qax     bao zi     kreing lāi
dēng njūng     nā rī hveg     dian see     dian hua

bōun nbōu, geeing mgāig lāi bao zi, mīex mgāig dian see. ex dox gix piex blix. mīex geeing ngīah ngīe, ex ngīah ngīe nang.

oud ndaex nyīiex yūh maix ba dix?

4. ndaex bag yūh qao

dab qiux     lai si nu     ndīeh qiux hag
njao hlaong     dou     dīad jūx qiux

loux hing luah, līh kaing ke,
nbīang bag yūh qao, rūg ndaing si nbūa.
njao hlaong lai si nu ndīeh qiux hag,
njeeih hlo gū ngāix hmom gaex hag.

graix nbāoh nbōui gah bīang ba muih maix dix glieh yūh.

njao si ngai     njao maox     dīad si nklie
dig mgīe hmaig     yūh mōi moux     hvad man od
yūh nbong njī hleen     bloi njāox bu

mgūang lāi loux dīx

qe sōg yōx, bōd noh līh.

lāi mīex:
lāi gon:

līh     mguax     bīang     dīng
mgreem     lāig     iag     ndom

dian dēng     rīang lāi     dian hua
oux     bēix rang     nbrūng kaox

lex lex si nkrah blix.
nyioux nyioux ndīeh qiux hag.

sae nbāoh nbōui bīang rū dōng maix.

eui han

Lox Bing Vuang

han han han,
ngog ngo ngōg glao eui blag rāo ma.
haeg bāing si nbloui bīang rom glāi,
blah jāong raoh haig rom si ngāong.

glieh hlein njiad goui nqom nqeeih

1. geem hoig yūh maix glieh hlein jēe dix? maix gēd mōh glieh hlein jēe dix ba njiad goui nqom nqeeih?

2. lai grāi yōx glieh hlein in gix goui nqom nqeeih yūh gah mox.

3. ja glieh hlein ang maix hiex sūg gah, jīx dix qog bāox mgāe sang yūh dix yūh gah mox.

1. rīang

nbuan si ngāi mgōng goui nbōui,
hngiad ndēix rom ang luah.
lūan van dāi gon goui,
houig bai sim ang bru.

pad ke veng. ah mglib ngai ke veng.

si ngāi ____ hlaong ____
houig ____ ngīah ____
bāing ____ nbōu ____

2, boun vōung

rīb mgeeih qouig qouig,
noh ah nin gah gon sim:
"ex mōh vōung van."
hlax vou lom lei lom lei,
noh ah nin gah keid:
"ex mōh vōung rao."

si mgleem hngoux kum kum,
noh ngēeh gaing dix ah nin:
ex mōh vōung gaex.
būi hra ngied vāig dīng dix,
vog dix ah nin
"ex mōh vōung guad."

geem muih maix vōung mox? mōh njāo dix? diam vōung muih maix līh.

3. gram oux oix ndia dix lōui ndaex rīang lāi

gon gram oux, oix hu mai rom,
gon sim glao gon gax lōui.

braog glong ra blag bang kaox sīed,
gon mgōng gon gla glāi si im.
doi saeng mōh ndēe haoh brīex brēem,
gram oux oix hu ndaex rīang.

pad ke veng. ah mglib ngai ke veng.

doi saeng     rom saeng     gon gla     gla kaox     kaox     hlax kaox
gram oux     gram kaox     braog glong ra blag     ra ngāix     nbōui glāi mgūang glāi

4. hlang nyīiex mox ba gin hmom mgrāng

nyīiex dīx hlang, nyīiex ra hlang,
nbeng bae si ngī, nding bāing bod ngīe,
si vīex vīeh vīeh ngīe, vō bong dīng dīng ngīe.
nyīiex loui hlang, nyīiex boun hlang,
vēui nyīiex blix dāi npong,
kaix nyīiex kaox ndia dix, rāog ngīe.
hlang nyīiex mox ba gin hmom mgrāng?
ko dix son mōh nyīiex mgāe lāi yix.

pad ke veng. ah mglib ngai ke veng.

mgāig yōx mox nīe grāi.

si ngī ngīe
bāing bāing ngīe
vīeh vīeh ngīe
dīng dīng ngīe
hlaong hlaong ngīe
iag iag ngīe

5. dax mai gon kaox

mōing si vīex nyīiex yix goui gon kaox dīx mgong.

vōung guad houig pao, dax dox gon kaox jeeb si nbēix si u ngīe. gon kaox ang lai si guad.

vōung rāo houig pao, gon kaox ndīh gon jong glāi si im ndī noh bīang dax. dax ang lai si aoh pao.

pad ke veng. qe grāi yōx "si nbēix si u" mai "gon jong glāi si im" dang jī jēe ba dix.

si nbēix si u
gon jong glāi nbōui
si nbēix hmom mgrāng
lom dāi om bāing hra
ba si u
ba glāi nbōui_
ba hmom mgrāng
ba bāing hra

mgūang lāi loux ra

dax     eix     gix     nyīiex     si vīex nyīiex
mgōng glong     glong saeng     braog glong     kaox dīng     rīb on
vōung rāo     jong     hmom mgrāng     guad si u     ndēix si ngāi

mōing si vīex nyīiex yix goui gon kaox dīx mgong.

bīang saeng goui si nbaeg dīng dīx ndaeg.

ndaex nyīiex goui ____.

diam rīang ia

si mgōui raoh bīang gaing ang sīao gib,
mgō gaex bāing om hra hu houig dom sax.
ling njū ang bōun nyē dix nyei nyux,
yāog u bōun baoh si vīex gaing hmeen gaing hreing.

rīang diam yix

1. grāi lāo bāox mgāe lāi hmoung nang rīang diam dix.

2. lu lai dang kroh krom, mgāig yōx , ping yōx rīang diam bāox bro.

3. yūh mgūang mgāig rīang dīx mu.

6. gēd yian som

rīang kix song vēui gu,
jei mōh si ndab bīang diex.
yāog gaing māong kix rīang,
ngēem gaing gēd [ndaex] nyīiex yaong.

[Sam Rai ver.:
Rīang kix song vēui gu.
Jei mōh līh si ndab.
Māong ma mgāig rīang kix.
Yēen hrom gēd nyīex yaong.

pad ke veng. ah mglib ngai ke veng.

mgāig nbuan yōx rāo ma bōun nbōu, grāi lāo bāox mgāe dix hmoung ba yāox dix.

7. gon rē ba oix

kix gag ngo gon rē oix,
gon rē oix qouig ra blah [qoig ra blag ?]
ex ngōm ndaex gon rē oix,
yāox ngīe sim uing douh lug lag rāo ma glāi si im.

pad ke veng. ah mglib ngai ke veng.

kix gag ngo om _____.
rom ma glāi si im om _____.
sim uing douh lug lag om _____.

8. gouig

gouig lug om kri, hloub hluad dix bīang gaeng, mgōng hlaong mai glong iag.

gon gla ndaex gaeng, mōh njāo hoig goui gouig, nīe ngīad [sic, nīad?] glāi im. gon kaox gah bīang mgōng, mōh njāo hoig goui gouig, nīe pai hlaong. gouig lug lag ngīe bīang glong, glong iag njiad om man brēi lang.

ngōb jāo, ex si lēed man dīe vō hong, gouig douh song dix lāig ndaex nyīiex yix.

ang mōd dix ndouh bōun si hnyub gouig, gouig mōh jīie eix būi hun.

gouig lug om kri, gouig gon gin ngūah kaing kri.

pad ke veng. ah mglib ngai ke veng.

ja ah nang, kaix lai gōi grōb krom lāi loux gah nqeeih dix.

ngōb
sim uing
ngōb jāo
van
npong
gouig
nbōu
ngāix

9. gon nboui

gon nboui oud vēui,
gon nboui oud kaix,
gon nboui hod ex si nqeeng,
njiad om gon soux lūng dīx mu.

gon nboui oud mguax,
gon nboui oud ndom,
gon nboui ku ex si nqeeng,
noh lug mōh bāox mgrōm hmom ex.

si vēui ex mōh _____.
blag kaix ex mōh _____.
blag mguax ex mōh _____.
blag ndom ex mōh _____.

si ndax mox bah lang?
si ndax mox bah ngoing?
si ndax mox bah njiad om jong dīx māg?

si ndax rāo kaox bah lang.
si ndax gāng gōi bah ngoing.
si ndax lai bah om jong dīx māg.

10. si laih si ndax

si ndax mox bah gog ngo?
si ndax mox bah ndib?
si ndax mox bah ndaing hmom dix yāox?

si ndax ia si mēix bah gog ngo.
si ndax beid bah ndib.
si ndax gaong bah ndaing hmom dix yāox.

sae si ndax dou dīag in gix.

rāo kaox
gāng gōi
ia si mēix
mōi
nbrūng
gax

bai om
rē kaox
glong iag
beid
dāi dīag
gon soux

gon soux dīx mu
glong iag dīx nyāing
bai om dīx lom
beid ra mu
rē kaox dīx hlang
dāi dīag mīex lom

blag līh gouig     blag mglib gouig     blag jō     blag dāoh

bōun ngōb hoig gaoh
veei nbāoh blag si ngāix.
blag vēui mōh blag līh gouig,
blag kaix mōh blag mglib gouig,
blag mguax mōh blag dāoh,
blag ndom mōh blag jō.

yūh nin ang hmom

1. qe grāi lāo yōx rīang lāi diam gū blag mō diam ba dix.

2. ai si mo si lō: yūh nin ang hmom mōh njāo dix?
sang gīeh gix bō yūh nin maix sang nīe [sic, nēi?] gix yūh gah mox?

1. qe dīag dāe

mōi miao brēeih beid     gon sim
dīe siah     dīe ping gox     blix jao

dīng dīx mu, iag dīx mu,
mōi dīx mu miao dīx mu.

nīe dīx blag, yōm dīx blag,
gon beid dīx pung sim dīx mu.

dīng dīx mu, iag dīx mu,
ping gox dīx mu blix jao dīx mu.

nīe dīx blag, yōm dīx blag,
dīe siah dīx hnyum dīe dīx mu.

dāi dīx lom
lāi dīx pug
si nbēix dīx peen
giab dīx gū
blix ding dao dīx sīag
qe dīx hlang

2. nyīiex grāeng dang lāeg

nblāeh npob     rom deeih     mōi     grāeng vāig tux
glua pag hrang     man ba jīad     mōg si ndah si ndaex
nām mēg kaox     kaox dīag     pug lāi bōd

gah nyīiex grāeng dang lāeg grāeng krai ndaing nīe.

yiiex mīex ex lāeg nbrīe [sic, brīex?] brēem kaing bīang kreing grāeng. mīex iag jao rīeb māe sīao dian nao pai son ngīe māe sang jō dix dox.

nyīiex grāeng dang lāeg grāeng krai lug gin pai nyāo.

3. ndaex si nbēem daex

mag ke     māng grām     gei
sam len     brang brēg     nbi nūm
daex bāing     daex bua     lang liao

sam len siah lang njiad rom ngīe,
gei num gaex jeeb si nbēix glāi.
mag ke hlaong oud om mgrāe dēng,
brāng brēg mgreem diex yūh mōi moux.
māg grām dīng mu qouig ngīe nqeeih,
nbi nūm nīe rīex hloux nīe si mgraing.
raoh glāi ngūd si mgraing nyōm dix yāox,
ma daex hoig mōh ndēe hmom mgrāng.

daex glaox     houn yēix kuad     brāng brēg     ngīad huan ngīad dīng
siah hrom     hmom mgrāng     mgūang glieh     yūh mōi moux

raoh     glāi     si mgraing     raoh ngūd
sam len     māng grām     gei
nbi nūm     mag ke     lang liao

4. si ngāix kix si ndong

si ngāix vēui kix mōh si ndong, gax vēui bēix mōh si im, iag bīang diex mōh nyāox, iag bīang dīng mōh nyōuig.

dīx bīang ngū mōh breed, gaeng bīang rīang mōh si mēix, būi mai kaox mōh laex, daix bīang ngai mōh mgāig.

ra mu kaox mōh yīa , loui mu kaox mōh noung, būi ra gaex mōh hod, būi loui gaex mōh hun.

dōuih nām mēg     dāi si im     rāog oux     noung
bōun sax     mōg diex     dom daix     breed ngū
lu hlai ngū ngied
blu blei ngai
jīm qax
rīang douh ngīe

hliex nīe līh nīe dīng. brāix nīe hu nīe hvaig. jāg bu nīe bu nīe hlaong.

blaeg jao gāing (dīx)

hlao gla houig njūng ngāix,
laeh jōud diex mgreem gla.
mox dōng brīex ndaex tam,
gū soug gaoh kaing ka.

ex jīx gāb rīang

1. lāo yōx sīao maix jei bōun gāb mōh ba dix, gāb noh yūh gah mox.

2. qe ping yōx mox hmom gāb, mox ba njiad hmom lāo.

ke veng

11. ex ndaing mīe dix hu mgāig

mīex grāi lāo ex hmoung,
hod lōng grai iag ngog ngo,
geem bōun līh kaing mgōng dīng.
jēi beix jing ndaing si ngāi
goui si vīex tian an meng dīx njaong,
mgrong mgaog nam dūm ndaex bag si ndaing mgrāng dix nbuan.

ex ah nin gah mīex,
ex si ndaing mīe dix hu mgāig,
ex si ndaing mīe dix hu mgāig.

beix jing mōh sou du gox jīa eix.

vu sing houng qix mōh qix mēng gox pa eix.

eix muih beix jing.

eix muih vu sing houng qix.

12. mu hliex

mu hliex ang uig si mīn, gaoh kaing ndaex bai om nboui dix līh bīang diex.

mgrēng rāo ma, mu hliex dīng qog mu hliex siah ah nin: geem sang hu maix ndēe mox?

mu hliex siah bog loux ah nin: "ex sang hu ndēe goui dāi ndēe goui rīb. maix nīeh?"

mu hliex dīng ah nin: "ex sang hu ndēe ang dāi goui ndēe ang rīb goui."

ang hreeng, ndēe goui dāi ndēe goui rīb, dāi nīe dix raoh, rīb nīe dix glāi. ndēe ang dāi goui ndēe ang rīb goui, hoig gūah dāi raoh rīb glāi gah nang pao.

mu hliex gaoh kaing ndaex bai om nboui dix līh.
gon lai puih dix līh kaing bīang kaox.
līang līang dou dix līh kaing ndaex nyīiex.

13. ping ping tam kaox mgab

ping ping tam kaox mgab,
hoig tam mgab nyīiex boun hlang.

ping ping, ping ping,
nyīiex in gix sang dox mox oud?

dīx lōg dox dax giex lāi noh oud.
dīx lōg dox yīiex giex ping ping oud.
dīx lōg dox mīex giex geeing oud.

ping ping, ping ping,
gon goui dīx lōg?

gon goui dīx lōg liex,
dox gah būi ang goui nyīiex oud.

ping ping gon sang nbāox tam,
nyīiex dom haoh dom nīe,
sang dox būi haoh būi hun oud.

nyīiex uig haoh uig haoh ngie
mgōng uig hlaong uig hlaong
rom glong uig si ngāong si ngāong ngie
kaox uig glāi uig glāi ngīe
_____ uig raoh uig raoh ngīe
grai _____ uig _____ uig
_____ uig dīng uig dīng ngīe
uig _____ uig _____     (ngīe) ??

14. dang hu jao heui

gon beid ah nin: "mīex, bax vīex ex hu yūh lōui jīx laih?" mīex ah nin: "rom glong iag ang raex, maix dang hu yūh lōui heui." kaix in mīex ngāix dix, gon beid dang hoig mgāe dix jīx yūh lōui.

gon glang ah nin: "mīex, ex mīe dix sang hu mgāig yōx mgōng blag an, bax vīex ex hu jīx laih?" mīex ah nin : "mgōng blag an si ndaing hmom mgrāng, maix dang hu mgāig noung." kaix in mīex ngāix dix, gon glang hoig jīx mgāe dix bu.

ndaex vōung in hoig jīx mgāe maix ba dix, jīx yūh noh gah mox?

15. dīx nbōg hlag hrom kaing dīx nbōg

ndaex ma daex, nbi laing noi dix bīang diex, mag ke hveg dix gah kaox.

mgreem yēei nyīiex, mīex si vāig ah nin gah gon si vaig: "maix hu ndaex ma daex, mgāig yōx nbi laing giex mag ke goui ndēe ang om māng mox?" gon si vāig yāog hu, ndēeih houig dix ah nin: "mīex, nbi laing dīng, mag ke iag!"

mīex si vāig ah nin: "maix hoig ko grāi noh. maix jīx ang jīx dix nbāox hu mgāig yōx, gon goui ndēe mox ba ang om?" gon si vāig lai yāog dix hu nang, ndēeih houig dix ah nin: "mīex, nbi laing mōh ba glāi, mag ke mōh ba gūd gām!"

mīex si vāig ngēeih gaing dix, ah nin: "ndaing hmom. kom mōh nin, maix jīx ang jīx dix nbāox hu nbrēi dix mgāig dom si ndaing hang, gix (giex) gon goui ndēe mox ba gon ang om bāox?" gon si vāig lai lōi dix hu nang, mgāex hrom ngīe mai houig dix ah nin: "mīex, ex yāox goui si nbōig gah hloux nbi laing, goui gon gad gah si mgīag mag ke!" mīex si vāig ngīah pao, ah nin: "maix dīx nbōg hlag hrom kaing dīx nbōg!"

pad ke veng. qe dīx gēd mīex si vāig yūh gah mox lai yō gon si vaig.

mgāig     mgāig yōx     grāi yōx _______
dīag _______     ah yōx _______
hngiad _______     si mīn yōx _______

rāo ma
nbing bag
ndēe in
an gix
vēing lang
houng qix
nbouig nbōui
hmom mgrāng
ing [gah?] nyīiex
lai yāox
nbrēi dix
mgāex hrom

geem sang hu maix beix jing laih?

___________ laih?

nbae lāi ex ieh?

___________ ieh?

noh mōh bāox mgrōm maix laih?

___________ laih?

gon bēix bāing ndaex rāo ma

ndāex rāo ma gon bēix bāing dīx pung,
goui ba jūng gah goui ba noi (dix).
gon bēix bāing eui līh din kaing,
bō jō guad gah ndaex rāo ma.
bīang diex rom glong ndaing si ngāong,
bīang diex rīb rīam si ndaing hmom,
bīang diex dāeg mōh ndaex nyīiex yaong beix.

gēd dix sang yūh gah mox

ex gēd dix sang yūh gah mox liex?

siao ming gū ngāix deem dax vuang dēei rom deeih mōi.

gīeh maix ang rīeb, ang lai jū maix mōh jao dēei.

dax vuang hmaing dix dox māe gah siao ming dīx ngāix dīx jox, siao ming ang rīeb.

1. grāi yōx rīang diam lāi in loui blah mōh grāi lāo an ba dix dīx mgrong.

2. lu lai grāi lāo yōx siao ming ko dix yūh gah mox.

3. qe dix ping yōx mgrong grāi mox ba hmom.

16. gon lai sōg jēem diex

ndaex ma brang kaox dīng hoig sum jēem diex gah mīex nyāo. dāi jēem diex hoig bruih, gon dāi njiad douh si ngī ngīe dīx lom dīx lom, oud mgreem douh gouig uig si ngī si ngā ngīe gū blag.

gon lai qog gīang eei ah nin: "geem mōh in dāi ba dix liex?" gīang eei ah nin: "in mōh dāi jēem diex. dox houig vōung gaex, jēem diex jīx blix, jēem diex gin nyōm dix ih!" gon lai si ndaing mgāex hrom, noh gēd nin : groux [sib?] dāi goui blix hang, ex geem bieh blix jēem diex, ndēh dix ih vōung [-> ndaex?] guad.

gon lai hu gah ndaex ma gū si ngāix, mgāig gah hoig blix jēem diex ang blix.

noh groux boud, groux boud, groux dom hoig kreem dāi kom uig, gah ang ndouh yāox jēem diex bīe dīx mu.

gon lai si ndaing ndaox ndeing gah, noh dang nyei jao ah nin: "mōh mox ba hoig bieh jēem diex hu uig liex?"

pad ke veng. qe dix gēd yōx, jēem diex rūg hoig bieh dix hu dīx dēi liex?

gūah     ngāix koub     jēem diex
sum kaox     sum daex     sum ma (sum dou ma)
mīex nyāo     bō     yīie mōh
blag brāix     si nbēix blag brāix     loux blag brāix

17. gon jao mee diam rīang ndaex mgūang ma hra

līh hra pao, līh hra pao!
gon jao mee diam rīang dīx pung houig ndaex mgūang hra.
gon ia diam rīang hlax oux, gon soux diam rīang dāi si njāong,
gon beid diam rīang hlax hlim, gon nbrūng diam rīang gon kix.
ang sīao nbōui rōn ang sīao nam mēg,
ra loui ndīang hu hoig mōh rīang diam dīx blah.
keid yūh ba dix (yūh gah mox) ang houig dix lāig?
noh brīex dix lāig id gah ndaex oud dix.

gon ia     gon beid     gon soux     gon nbrūng
hlax hlim     hlax oux     gon kix     dāi si njāong

18. vāi ngāix koub

bōun ngōb jāo, siao yuing haing kaing id yāog yāox, braog gaing mgāong noh goui gon grih man hmom ngīe dīx mu.

mīex hu houig hod noh, nāb ngāix koub siao yuing si mglaoh si mglo. siao yuing qog mīex dix: "maix yūh gah mox lai ang sax grūb bai ngāix koub dix?" mīex noh ngīah mai ah dix nin: "mōh bī ex noh."

kaix hoig som ngōb, mīex noh sang hu yūh gāing, dēei nbae dix yāog yāox, ndaex nbae noh goui gon grih man gah dīx mu.

noh dāeg sang houi noh līh, siao yuing dou dix hu hnyeen daix mīex dix, ah nin: "mīex, gon grih man in mōh ba pag dox ex maix grūb bai ngāix koub dix gah. maix ja bī brah boud ngāix koub dai [dou ?] jao dix, in ngāix ex geem dox maix vāi ngāix koub dix!"

mgāig mox ba nīe ah.

ndēh hrom     bloi npo
hu yūh gāing     bang jang
njiad jō     si ngēih
si loh     ndaing pai

19. gon nyōm hra

hra dīng hoig līh dīx ngāix dīx som. bīang nyīiex, bīang kaox, bīang diex hoig bāing kom uig.

mīex gāng gōi sang līh hu sōg ba ih. noh nbrēi dix bum mgrūx gon nyōm lira hmom ngīe dīx hnyum, sang gīeh noh glieh mai gon gāng gōi.

mgāig gon hra bāing muih hmom in, gon gāng gōi bāing si ndaing mgāex. giex gon nyōm hra geem glao nang geem nkraoh nang, hoig si ndaing nyōm glieh.

gon gāng gōi bāing hoig dāeg gah glieh dix, geem ing laex dix gah nyīiex. ndaex nyīiex uig hloung ngīe, noh geem tie kix ndaex ngū jōix, geem yāog haog id kaix biang gu.

ngū jab gah mgrūx kix hod braog ngū, gon gāng gōi bāing ndaing nyōm id, ang ndouh dōng bīe jēeix gox.

gon nyōm hra yāox gah brōui nyīiex gon gāng gōi bāing, noh ngīad pai dix dou hu gah.

gon nyōm hra hoig bōun pu pab gon gāng gōi bāing kaing ndaex ngu, jao noh dīeh dix lān lā uig.

gon nyōm hra geem hu ndēe mox liex? noh hoig bu houig ndaex rāo ma, hoig dīeh dix mōh bai om bāing dīx lom, bai om si ndaing hmom dīx lom.

pad ke veng. qe dix gēd yōx, gon nyōm hra geem gon sang ndēeih houig nang liex?

nkraoh nang glao nang     lang nang siah nang
ngīah nang grai nang     lom lei nang dīng nang
____ nang ____ nang ____ nang ____ nang

20. gon grih oud gah ndaex dix ndaex mgōng

gon grih kom nyīiex oud gah ndaex dix ndaex mgōng.

geeing grih ah nin gah gon grih : "hu eix gīd kaox, sum eix oud nyīiex kaox gah dīx hlang."

vōung van, gix lāig ndaex noung. bīang kaox hoig mōh hlax glāi kom uig, gon grih hlog gah ang ndouh gīd.

vōung raex [sic, rāex?], gix lāig ndaex noung. bīang kaox dāi hoig bruih nāog gah, gon grih hlog gah ang ndouh gīd.

vōung gaex, gix lāig ndaex noung. bīang kaox blix hoig nāog gah uig, gon grih hlog gah ang ndouh gīd.

vōung guad, gix lāig ndaex noung. bīang kaox sim gū jēe hoig nīe gah, gon grih hlog gah ang ndouh gīd.

dīx nūm lōi dīx nūm, gix ang nyāng bōun dix gīd kaox sum nyīiex, ja gon oud boud gah ndaex dix ndaex mgōng.

dou dīag dou dū oud ndaex noung si ndaing yō gah lāoh nqom nyīiex gon grih gix, houig dix dox dāi hmom gah gix dīx nqoi dīx nqoi.

pad ke veng. qe dix gēd yōx, dou dīag dou dū yām dox gix dāi hmom gah gon grih gix sang grāi loux dix gix liex?

nqoi     dīx nqoi
dāi hmom si mgleem dīx nqoi dīx nqoi
mgong     dīx mgong
kaox mgī dīng hlaong dīx mgong dīx mgong
mu ______
mu ______

mgāig mox ba nīe grāi.

ex jīx si ndoui

rīang dēng
gon miao
lom dāi
ping gox
dāi hra
gon rīb
ba njiad muih
ba ndaing rīang
ba njiad douh
ba njiad bāing ngīe
ba njiad glāi ngīe
ba njiad raoh ngīe

si mgāex     si mgāex si mgāe
mīex nyāo     mīex nyāo mīex nyāo
hmom mgrāng     hmom mgrāng
siah hrom     siah hrom siah hri
ngāix som _____
houig hu _____
si mglaoh _____
si ndong _____

ang yūng lāi,
ndia ngai lāi,
lūan vōung gaex,
houig vōung van.

gon pug lāi dīx pug,
dīx ngāix mgāig dīx blah,
hoig mgāig pug lāi in,
houig eix gah nūm kraox.

gon gāng gōi ndoun nbi nūm

sang ndoun hu yūh mox liex?

geem bōun ndoun maix nbi nūm houig yūh gah mox?

1. qe dīx gēd yōx, grāi lāo yōx gon gāng gōi sang sīao mgrong dix geem bōun ndoun nbi nūm hoig ndaex nyīiex.

2. lu lai si mo si mōd: ndoun nbi nūm mōh mgrong dix ba hmom? mōh njāo dix?